p-33-


Verbeterde toegang tot wiskunde: Het MATHS-project van de Europese Unie

Geert Bormans

Het Maths-project heeft als doel visueel gehandicapte personen op een
gemakkelijke manier toegang te verlenen tot wiskunde in het algemeen en tot
wiskundige vergelijkingen in het bijzonder. Dit moet hen in staat stellen
hun kennis van wetenschap en technologie te verbeteren.
Het project maakt deel uit van het Tide-programma van de Europese Unie.
(Tide = Technologisch Initiatief voor Gehandicapten en Ouderen). Het Maths-
project is een samenwerking op Europees niveau met wetenschappers uit
Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanni‰, Ierland en Vlaanderen. De groep
omvat zowel partners uit industri‰le bedrijven als universiteiten, die nauw
betrokken zijn bij de problematiek van visueel gehandicapten.
Binnen het project zal een computer werkstation (gebaseerd op een IBM-
compatibele computer) ontwikkeld worden dat blinde en slechtziende
studenten uit het secundair onderwijs en sommige studenten uit het hoger
onderwijs veel makkelijker toegang zal geven tot het lezen van en het
werken met wiskunde. Het project begon in januari '94 en het commercieel
product mag verwacht worden tegen het einde van '96. Het zal een
multimedia-oplossing zijn met zowel scherm-output, gesproken output als
braille-output. Er zal in verschillende vormen van input voorzien worden.
Voor de elektronische opslag van wiskundige formules en tabellen zal
gesteund worden op het SGML-formaat. SGML is een gestandaardiseerde,
gestructureerde taal die zowel machine- als applicatie-onafhankelijk is.
Dankzij dit gestructureerd formaat zullen verschillende invoermogelijkheden
kunnen gecombineerd worden, evenals verschillende uitvoermogelijkheden. De
gebruiker zal echter niets merken van het gebruik van SGML en het is dus
helemaal niet nodig dat de gebruiker deze taal kent. Zo is het bijvoorbeeld
de bedoeling dat een student een vergelijking zal kunnen editeren (horen
via een spraaksynthesizer of lezen op een brailleleesregel), aanpassen of
uitwerken via een toetsenbord of via gesproken commando's en de veranderde
vergelijking zal kunnen afdrukken in braille of grootletterdruk voor
zichzelf, en in zwartschrift voor zijn leraar.
Verschillende wiskundige braillestandaarden zullen ondersteund worden zodat
het werkstation in verschillende landen en in verschillende talen zal
kunnen gebruikt worden.
In het verlengde van het project wordt gehoopt dat dit werkstation ooit
dienst zal kunnen doen als interface voor wiskundige softwarepakketten.
V˘˘r de aanvang van het project werd al ingezien dat het bij een dergelijk
ontwerp belangrijk is veel aandacht te besteden aan de wensen van de latere
gebruikers. Hiervoor werden dan ook de nodige tijd en middelen
uitgetrokken.
Naast een technische verkenning van de mogelijkheden werden de eerste zes
maanden vooral besteed aan de studie van de verwachtingen van de visueel
gehandicapte studenten. Er werd een vragenlijst rondgestuurd naar een
aantal visueel gehandicapte studenten uit het ge‹ntegreerd en het aangepast
onderwijs en naar hun leerkrachten. Dit onderzoek had parallel plaats in
Vlaanderen en in Ierland. Tegelijkertijd werd een vragenlijst rondgestuurd
naar een groep van ziende studenten om de aan de handicap gerelateerde
moeilijkheden te kunnen onderscheiden van andere moeilijkheden.
Er werd in eerste instantie gezocht naar de ervaringen van problemen die
ontstaan bij het werken met wiskunde. Verder werd er ook gepeild naar de
ervaring met het gebruik van computers, met de nadruk op het gebruik van de
randapparatuur die er reeds bestaat voor visueel gehandicapten. De
verwerking van deze gegevens leverde heel wat informatie over wat er
precies mogelijk moet zijn met een dergelijk werkstation en in welke takken
van de wiskunde zulk een werkstation het meest nodig is. Dit onderzoek is
momenteel afgelopen en beschreven in een aantal publiek beschikbare
rapporten.
Tijdens de ontwikkeling wordt het Maths-werkstation continu getoetst aan de
opmerkingen van gebruikers.
Ondertussen werd aan de hand van voormelde studie een technisch werkplan
opgesteld en is het eigenlijke schrijven van de software en het ontwerp van
de hardware reeds begonnen.
Voor verdere inlichtingen kan u terecht bij:
K.U.Leuven, Departement Elektrotechniek
Toegepaste Elektronica en Optiek
Jan Engelen
Geert Bormans
Kardinaal Mercierlaan 94
B-3001 Leuven
Tel.: +(32) 16 22 09 31
vanaf 01/01/95: +(32) 16 32 11 21
Fax: +(32) 16 22 18 55
vanaf 01/01/95: +(32) 16 32 19 86