@@ 102ea012.txt
-p12-


Vergelijkende test: tekstherkenningsprogramma's
Roderik Erens en Peter Melman

1. Inleiding
Steeds meer visueel gehandicapten ontdekken het
gemak van een tekstherkenningssysteem. Vooral
door de prijsdaling van de vlakbedscanners en
van de tekstherkenningsprogrammatuur (of OCR-
programma's) zien we dat een
tekstherkenningssysteem in de thuissituatie
voor velen tot de mogelijkheden gaat behoren.
Met de komst van de 486-computer en van de
Pentium hebben de huidige softwarematige
systemen de OCR-hardware volledig verdrongen.
Een ontwikkeling waar iedereen naar uitkijkt is
het herkennen van handschrift. Het lijkt er
echter op dat er nog veel onderzoek nodig is
vooraleer tekstherkenningsprogramma's tot
handschriftherkenning in staat zijn.
We hebben enkel de OCR-software getest die
aangepast is voor slechtziende en blinde
mensen. In Belgi‰ en Nederland zijn dat de
volgende produkten: Braudi Bureau van Data
Braille Service, Lexis van Dolphin Systems,
Oscar van TeleSensory, Open Book Unbound van
Arkenstone, Recognita van Recognita Corporation
en Reading AdvantEdge van Xerox Imaging
Systems.
Twee in Belgi‰ verkrijgbare programma's,
LeseFix en TechniPage, werden niet getest omdat
ze gebaseerd zijn op dezelfde OCR-module als
respectievelijk Open Book Unbound en Braudi
Bureau en daarom qua prestaties met deze
produkten vergelijkbaar moeten zijn.
Het type processor en de hoeveelheid RAM-
geheugen zijn bepalend voor de snelheid waarmee
de tekstherkenning plaatsvindt. Alle
programma's zijn getest op een 66 MHz 486 DX2
PC met 8 Mbyte RAM-geheugen, met een op de
SCSI-interface aangesloten Hewlett Packard
ScanJet 4P. Dit is een vlakbed kleurenscanner
die een scanresolutie van 300 dpi haalt.
Als testdocumenten werd hetzelfde materiaal
gebruikt als in de vorige testen (IM 7,3 van
september '93 en IM 7,4 van december '93).
Hieraan zijn enkele documenten toegevoegd,
zoals een met de faxmodem ontvangen faxbestand.
In de test hebben we zoveel mogelijk gebruik
gemaakt van de standaardinstellingen van de
OCR-programma's.

2. Algemene gegevens
Aangepaste OCR-programmatuur is gebaseerd op
standaard tekstherkenningsprogramma's zoals
WordScan (Open Book Unbound), OmniPage (Oscar,
Braudi Bureau), Recognita (Lexis, Recognita) en
TextBridge (Reading AdvantEdge).
Sommige van de geteste OCR-pakketten vereisen
MS-DOS als besturingssysteem, andere MS-
Windows.
De MS-DOS geori‰nteerde software ondersteunt in
principe alle leesregels, spraaksynthesizers en
vergrotingsprogramma's die onder MS-DOS werken.
Het uitlezen van de schermen die deze OCR-
software genereert, gebeurt via het gewone
aanstuurprogramma van het hulpmiddel waarmee
men gewend is te werken.
Tekstherkenningsprogramma's die onder MS-
Windows draaien sturen zelf het hulpmiddel aan.
Meestal wordt slechts een beperkt aantal
leesregels en spraaksynthesizers door de OCR-
software ondersteund. In dit geval zal het
hulpmiddel op een andere manier bediend moeten
worden. Soms kunnen bijvoorbeeld de duim- en
cursor-routingtoetsen niet meer gebruikt
worden.
De in de tabel opgesomde systeemvereisten zijn
overgenomen uit de documentatie van de
leverancier. Het gaat om minimale vereisten en
de ervaring leert ons dat voor een vlotte
herkenning een 486 PC met 8 Mbyte RAM-geheugen
noodzakelijk is.
Alle geteste tekstherkenningsprogramma's zijn
in principe eenvoudig te bedienen via een menu
(waarvan de taal instelbaar is) en
toetscombinaties.

==========
TABEL 1: Algemene gegevens
==========
Geteste versie
-Braudi Bureau: 1.1
-Lexis: 2.01
-Reading AdvantEdge: 1.31
-Recognita: 2.0
-Open Book Unbound: 1.23
-Oscar: 4.0A
----------
Leverancier Nederland:
-Lexis: CIG
-Reading AdvantEdge: Tieman
-Recognita: Tieman
-Open Book Unbound: CIG, Alva
-Oscar: Lameris [1]
----------
Prijs Nederland (exclusief BTW):
-Lexis: 1.050 NLG
-Reading AdvantEdge: 2.465 NLG
-Recognita: 1.995 NLG
-Open Book Unbound: 2.100 NLG
-Oscar: 3.735 NLG
----------
Leverancier Belgi‰:
-Braudi Bureau: Data Braille Service
-Lexis: Brailleliga
-Reading AdvantEdge: Sensotec
-Recognita: Diff€rences
-Open Book Unbound: Access Systems,' t Harlekijntje
-Oscar: Brailleliga, 't Harlekijntje
----------
Prijs Belgi‰ (exclusief BTW):
-Braudi Bureau: 43.000 BEF
-Lexis: Geen gegevens
-Reading AdvantEdge: 43.388 BEF
-Recognita: 28.800 BEF
-Open Book Unbound: Geen gegevens
-Oscar: 40.903 BEF
----------
Door de leverancier geadviseerde scanner:
-Braudi Bureau: HP ScanJet 4P
-Lexis: HP ScanJet 4P
-Reading AdvantEdge: HP ScanJet 4P, Kurzweil
-Recognita: HP ScanJet 4P
-Open Book Unbound: HP ScanJet 4P
-Oscar: HP ScanJet 4P
----------
Ondersteunde hulpmiddelen:
-Braudi Bureau: Braudi, Apollo II, Juno
-Lexis: Apollo II, Juno
-Reading AdvantEdge: Diverse [2]
-Recognita: Diverse [2]
-Open Book Unbound: Apollo II, Juno, ABT,
 PortaBraille, PBC, QBB
-Oscar: Diverse [2]
----------
Vereist besturingssysteem:
-Braudi Bureau: Windows 3.x
-Lexis: Windows 3.x
-Reading AdvantEdge: MS-DOS 3.1 of hoger
-Recognita: MS-DOS 3.1 of hoger
-Open Book Unbound: Windows 3.x
-Oscar: MS-DOS 3.1 of hoger
----------
Minimale systeemvereisten:
-Braudi Bureau: 386 Processor en 4 Mbyte RAM
-Lexis: 386 Processor en 4 Mbyte RAM
-Reading AdvantEdge: 386 Processor en 8 Mbyte RAM
-Recognita: 286 Processor en 2 Mbyte RAM
-Open Book Unbound: 386 Processor en 4 Mbyte RAM
-Oscar: 386 Processor en 4 Mbyte RAM
----------
Talen interface instelbaar:
-Braudi Bureau: Ned, Frans
-Lexis: Ned, Eng
-Reading AdvantEdge: Ned, Eng, Frans
-Recognita: Eng, Frans
-Open Book Unbound: Ned, Eng, Frans
-Oscar: Ned, Eng, Frans
----------
Permanente hulpfunctie:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Ja
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Ja
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Leesvormen handleiding:
-Braudi Bureau: Zwart, braille, diskette
-Lexis: Zwart, diskette
-Reading AdvantEdge: Zwart, diskette
-Recognita: Zwart
-Open Book Unbound: Zwart, diskette, cassette
-Oscar: Zwart, diskette, cassette
==========
[1] Enkel bij Lameris zijn installatie en een
    dag instructie in de prijs begrepen.
[2] Alle hulpmiddelen die onder MS-DOS werken
    kunnen doorgaans probleemloos gebruikt worden
    met deze programmatuur.

3. Scannen en herkennen
Een nadeel van een kleurenscanner ten opzichte
van een monochrome scanner is dat een
automatische contrastregeling ontbreekt.
Hierdoor kan de nauwkeurigheid van de
herkenning bij de nieuwe HP ScanJet 4P lager
uitvallen dan bij de oudere monochrome modellen
zoals de ScanJet IIP of IIIP. De ScanJet 4P is
een vrij groot apparaat. Het oppervlak van de
glasplaat is ongeveer een kwart groter dan het
A4-formaat, waardoor een opengeslagen boek er
ruimschoots op past. Optioneel is voor de
ScanJet 4P een papiertoevoermechanisme
verkrijgbaar.
De scanner maakt in feite een digitale foto van
het document. Een aantal OCR-pakketten bieden
de mogelijkheid deze digitale opname als
grafisch bestand op te slaan. Meestal zal de
herkenning direct na het scannen starten.
Allereerst worden alle afbeeldingen tussen de
tekst uitgehaald. Om tot een optimale
tekstherkenning te komen moet de juiste
herkenningstaal ge‹nstalleerd zijn. Dit is een
bestand met lettercombinaties en woorden die
veel voorkomen in een bepaalde taal. De
programmatuur gebruikt dit bestand om de kans
op een correcte herkenning te vergroten. De
nauwkeurigheid kan de gebruiker nog verder
verbeteren door het aanleggen van een
persoonlijke woordenlijst. Onherkenbare tekens
worden vaak met een symbool gemarkeerd
(miskleunmarkering) zodat de gebruiker ze kan
terugvinden en handmatig verbeteren.
Om als visueel gehandicapte vlot met de OCR-
software te kunnen werken is het belangrijk dat
men amper instellingen hoeft te veranderen en
dat alles zoveel mogelijk automatisch gebeurt.
Vooral het automatisch detecteren van de
pagina-ori‰ntatie is onmisbaar. Men moet er
zich dan niet over bekommeren in welke richting
het document bedrukt is. Mocht er toevallig een
blanco pagina op de scanner liggen, dan is het
handig als dit gemeld wordt. Bij documenten met
kolommen is het belangrijk dat men kan kiezen
of de herkende tekst mooi onder elkaar (voor
doorlopende tekst) of terug in kolommen (voor
tabellen) gezet moet worden. Automatische
herkenning van het drukwerktype is nuttig voor
wie vaak matrixdruk moet scannen.
Sommige programma's bieden de mogelijkheid om,
in combinatie met een papierlader, tweezijdig
bedrukte documenten te scannen. Nadat de eerste
zijde van de documenten gescand is, draait de
gebruiker het stapeltje papier om en kan de
andere zijde gescand worden. Het programma
zorgt er dan voor dat even en oneven pagina's
netjes in de juiste volgorde gezet worden.
Een andere optie waar steeds meer vraag naar
komt is het herkennen van een faxbestand. Een
faxbericht dat via een faxmodem op de computer
binnenloopt is niet direct leesbaar met een
hulpmiddel omdat het als grafisch bestand wordt
opgeslagen. Met een aantal van de geteste
programma's kan de tekst van zo'n grafisch
faxbestand herkend worden.
Meestal zal men een document na de herkenning
direct willen lezen. De meeste pakketten
beschikken over zo'n "direct lezen" optie.
Alleen bij Recognita kan de gescande tekst pas
gelezen worden nadat een tekstverwerker is
opgestart. Het starten van een tekstverwerker
of een ander toepassingsprogramma vanuit de
OCR-software is bij diverse produkten mogelijk.
Hierdoor kan men de tekst corrigeren zonder dat
het OCR-programma moet worden be‰indigd. Braudi
Bureau en Oscar bieden bovendien de
mogelijkheid om tijdens het lezen van een
document woorden te verbeteren zonder dat
daarvoor naar een tekstverwerker hoeft
overgeschakeld te worden.
Tot slot is het nuttig als het
tekstherkenningsprogramma de mogelijkheid biedt
om de herkende tekst te bewaren in het
bestandsformaat van de door u gebruikte
toepassingsprogramma's (tekstverwerker,
rekenblad, databank).

==========
TABEL 2: Mogelijkheden
==========
Scannen tot grafisch bestand:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Ja
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Aantal herkenningstalen:
-Braudi Bureau: 11
-Lexis: 2
-Reading AdvantEdge: 4
-Recognita: 80
-Open Book Unbound: 13
-Oscar: 11
----------
Persoonlijke woordenlijst:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Nee
-Open Book Unbound: Nee
-Oscar: Ja
----------
Miskleunmarkering:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Ja
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Automatische detectie pagina-oriƒntatie:
-Braudi Bureau: Ja
-Lexis: Ja
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Nee
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Melding bij blanco pagina:
-Braudi Bureau: Ja
-Lexis: Ja
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Nee
-Open Book Unbound: Nee
-Oscar: Ja
----------
Automatisch selecteren drukwerktype:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Nee
-Recognita: Nee
-Open Book Unbound: Nee
-Oscar: Ja
----------
Scannen tweezijdig bedrukte pagina:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Nee
-Recognita: Nee
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Herkennen van faxbestanden:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Ja
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Direct lezen:
-Braudi Bureau: Ja
-Lexis: Ja
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Nee
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Applicatie starten vanuit OCR-software:
-Braudi Bureau: Nee [3]
-Lexis: Ja
-Reading AdvantEdge: Ja [4]
-Recognita: Ja
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja
----------
Bewaren als diverse bestandsformaten:
-Braudi Bureau: Nee
-Lexis: Nee
-Reading AdvantEdge: Ja
-Recognita: Ja
-Open Book Unbound: Ja
-Oscar: Ja [5]
==========
[3] De gebruiker beschikt wel over diverse
    bureau-accessoires, waaronder een notitieblok.
[4] Er kunnen vier verschillende toepassingen
    gestart worden.
[5] Oscar kan zodanig ingesteld worden dat dit
    automatisch gebeurt.

4. Prestaties
Bij elk testdocument hebben we de tijd gemeten
die nodig is voor het scannen en herkennen.
Daarna werd de nauwkeurigheid van de
tekstherkenning gecontroleerd door de herkende
tekst te vergelijken met het origineel.

4.1. Benodigde tijd
Allereerst werd de tijd gemeten die nodig is om
de tekstherkenningsprogramma's op te starten.
De programma's die onder MS-DOS werken zijn
binnen tien seconden klaar voor gebruik. De
pakketten onder MS-Windows hebben aanzienlijk
meer tijd nodig: ongeveer anderhalve minuut.
Dit komt vooral doordat eerst MS-Windows
gestart moet worden en pas daarna de OCR-
programmatuur.
Het herkennen van een eenvoudig document gaat
vlot op een 486 PC met 8 Mbyte RAM-geheugen.
Meestal duurt de hele procedure (scannen en
herkenning) rond de 30 seconden, waaronder
steeds 20 seconden voor de scanner. Met een
snellere computer en meer RAM-geheugen is dus
amper nog snelheidswinst te behalen. Een
moeilijk document met bijvoorbeeld veel
afbeeldingen en tekst in kolommen neemt
ongeveer 50 seconden in beslag. De herkenning
van een grafisch faxbestand gaat meestal vlot
omdat direct met herkennen kan begonnen worden.

==========
TABEL 3: Scan- en herkenningstijden
==========
Opstarten programma:
-Braudi Bureau: 1 minuut 55 seconden
-Lexis: 1 minuut 30 seconden
-Reading AdvantEdge: 10 seconden
-Recognita: 5 seconden
-Open Book Unbound: 1 minuut 30 seconden
-Oscar: 10 seconden
----------
Eenvoudig document:
-Braudi Bureau: 25 seconden
-Lexis: 30 seconden
-Reading AdvantEdge: 30 seconden
-Recognita: 25 seconden
-Open Book Unbound: 40 seconden
-Oscar: 25 seconden
----------
Moeilijk document:
-Braudi Bureau: 45 seconden
-Lexis: 50 seconden
-Reading AdvantEdge: 1 minuut 5 seconden
-Recognita: 40 seconden
-Open Book Unbound: 1 minuut 20 seconden
-Oscar: 35 seconden
----------
Grafisch faxbestand:
-Braudi Bureau: Niet van toepassing
-Lexis: Niet van toepassing
-Reading AdvantEdge: 40 seconden
-Recognita: 15 seconden
-Open Book Unbound: 45 seconden
-Oscar: 15 seconden
==========

4.2. Nauwkeurigheid
De nauwkeurigheid van de herkenning is voor
alle pakketten zeer goed. Bij de meeste
documenten worden slechts een paar tekens niet
of foutief herkend. Een gekleurde ondergrond of
een afbeelding op de achtergrond hebben amper
invloed. Ook vet gedrukte, onderstreepte of
cursief gedrukte teksten worden zonder
problemen herkend. Door het grote
glasplaatoppervlak van de ScanJet 4P geeft de
herkenning bij een opengeslagen boek weinig
problemen. Slechts enkele letters vlakbij de
plooi van het boek werden niet of foutief
herkend.
Verschillen tussen de herkenningsprogramma's
treden op zodra de tekst in kolommen gedrukt
is. Dan blijkt dat Recognita de grootste moeite
heeft om de kolommen als doorlopende tekst te
presenteren. Hierdoor ontstaat een onleesbaar
geheel van door elkaar geklutste zinnen. Het
behoud van kolommen (nuttig in tabellen) geeft
echter bij geen enkel pakket problemen.
Opvallend zijn de grote verschillen die
ontstaan zodra een document scheef op de
scanner wordt gelegd. De herkenning van de
letters gebeurt correct, maar sommige woorden
en afzonderlijke letters worden een regel te
hoog of te laag geplaatst. Bij twee geteste
pakketten werd het document daardoor moeilijk
leesbaar.
Bij faxbestanden moet men geen al te hoge
verwachtingen hebben. Het blijkt dat de
kwaliteit van een via de faxmodem ontvangen fax
behoorlijk tegenvalt. De tekst staat vaak wat
scheef en de letters zijn niet haarscherp. Dit
komt doordat de meeste faxapparaten het
document aftasten met een resolutie van 200 dpi
of zelfs minder. Bovendien voegt de
telefoonverbinding extra ruis toe aan het
verstuurde faxbericht. Men moet behoorlijk
experimenteren met de instellingen van de
herkenningssoftware om een optimaal resultaat
te halen, en dan nog wordt ongeveer 10 procent
van de tekst foutief herkend.
Bij de herkenning van speciale tekens zijn er
duidelijke verschillen tussen de diverse
pakketten merkbaar. De belangrijkste wiskundige
symbolen worden redelijk tot goed herkend, maar
bij het herkennen van accenttekens (zoals  , ‹,
–, ‚,...) treden belangrijke verschillen op.
Tot slot hebben we de herkenningsprogramma's
getest met een document waarin verschillende
lettergroottes, lettertypes en diverse
attributen (vet, onderstreept en cursief)
voorkomen. De resultaten waren zeer wisselend
en meestal bleef er maar weinig over van de
oorspronkelijke opmaak, lettertypes en
attributen. In de tabel wordt het bereik
weergegeven van de lettergroottes die nog
herkend werden.

==========
TABEL 4: Nauwkeurigheid
==========
Tekst op gekleurde ondergrond:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Goed
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Goed
-Oscar: Goed
----------
Tekst met afbeelding op achtergrond:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Goed
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Goed
-Oscar: Goed
----------
Tekst met attributen:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Goed
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Goed
-Oscar: Goed
----------
Opengeslagen boek:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Goed
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Slecht [6]
-Open Book Unbound: Goed
-Oscar: Goed
----------
Kolommen onder elkaar zetten:
-Braudi Bureau: Matig
-Lexis: Matig
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Slecht
-Open Book Unbound: Goed
-Oscar: Goed
----------
Kolommen behouden:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Goed
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Goed
-Oscar: Goed
----------
Document iets scheef:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Slecht
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Slecht
-Open Book Unbound: Slecht
-Oscar: Goed
----------
Faxbestand:
-Braudi Bureau: Niet van toepassing
-Lexis: Niet van toepassing
-Reading AdvantEdge: Matig
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Matig
-Oscar: Matig
----------
Wiskundige tekens:
-Braudi Bureau: Goed
-Lexis: Goed
-Reading AdvantEdge: Matig
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Matig
-Oscar: Goed
----------
Accenttekens: juiste letter:
-Braudi Bureau: Matig
-Lexis: Matig
-Reading AdvantEdge: Goed
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Matig
-Oscar: Goed
----------
Accenttekens: juist accent:
-Braudi Bureau: Slecht
-Lexis: Slecht
-Reading AdvantEdge: Matig
-Recognita: Goed
-Open Book Unbound: Matig
-Oscar: Matig
----------
Bewaren opmaak en attributen
-Braudi Bureau: Niet van toepassing
-Lexis: Niet van toepassing
-Reading AdvantEdge: Slecht
-Recognita: Matig
-Open Book Unbound: Slecht
-Oscar: Goed
----------
Lettergrootte:
-Braudi Bureau: 6 tot 48 punten
-Lexis: 6 tot 36 punten
-Reading AdvantEdge: 7 tot 48 punten
-Recognita: 6 tot 36 punten
-Open Book Unbound: 6 tot 36 punten
-Oscar: 6 tot 48 punten
==========
[6] Het herkennen van een opengeslagen boek
    verliep slecht omdat Recognita niet in staat
    was de twee kolommen onder mekaar te plaatsen.

5. Beoordeling
5.1. Braudi Bureau
Braudi Bureau is een compleet pakket dat naast
een OCR-gedeelte ook een notitieblokje, een
rekenmachine, een agenda en nog meer handige
bureau-accessoires bevat. We beperken ons in
deze test tot het herkenningsgedeelte. Braudi
Bureau draait onder MS-Windows en stuurt direct
de Braudi braille/spraakcombinatie aan. De
menu's en mededelingen die op het scherm
verschijnen worden allemaal voorgelezen en op
de leesregel getoond. Jammer is dat er geen
stoptoets is om de spraak te onderbreken. Een
beperkt aantal scaninstellingen kan via het
menu veranderd worden. Het blijkt echter dat de
standaardinstellingen voldoende zijn voor het
scannen van de meeste documenten. Na de
herkenning wordt automatisch gestart met het
voorlezen. Handig is dat het herkende document
in het notitieblokje geladen wordt zodat direct
wijzigingen in de tekst kunnen worden gemaakt.

5.2. Lexis
Lexis is een eenvoudig
tekstherkenningsprogramma dat de Apollo II of
Juno spraaksynthesizer aanstuurt vanuit MS-
Windows. De bediening gebeurt via de
functietoetsen van de computer. Met behulp van
de Tab-toets wordt voorgelezen welke functies
deze toetsen hebben. Via een menu zijn een
beperkt aantal scaninstellingen te wijzigen.
Lexis beschikt over automatische detectie van
de pagina-ori‰ntatie, iets dat ook voor een
eenvoudig OCR-programma een minimum vereiste
is. Het onder elkaar plaatsen van kolommen gaat
redelijk. De bediening van dit pakket is
duidelijk en de spraakondersteuning is
volledig. Na de herkenning wordt automatisch
gestart met het voorlezen. Lexis is een pakket
dat voldoende mogelijkheden biedt voor
alledaags gebruik.

5.3. Reading AdvantEdge
Reading AdvantEdge draait onder MS-DOS en is
met de meeste brailleleesregels,
spraaksynthesizers of vergrotingssystemen goed
te bedienen. Via de menu's zijn enorm veel
instellingen te wijzigen. Doordat die menu's
zeer uitgebreid zijn, moet er soms flink
gezocht worden naar de instelling die men wil
veranderen. De automatische detectie van de
pagina-ori‰ntatie en van de kolommen werkt
prima. De nauwkeurigheid waarmee diverse
documenten herkend worden is hoog. Een goede
Nederlandstalige handleiding en een complete
permanente hulpfunctie zorgen ervoor dat je
snel met het programma overweg kan. Behalve de
HP scanners ondersteunt Reading AdvantEdge ook
de Kurzweil scanners, waaronder een model dat
speciaal ontwikkeld werd voor het scannen van
boeken.

5.4. Recognita
Wie zich Recognita aanschaft, ontvangt drie
versies: een versie voor MS-Windows, een
grafische MS-DOS-versie en de zogeheten Auge-
module. Dit is een tekstgeori‰nteerde DOS-
versie die ontwikkeld werd voor mensen met een
visuele handicap. Er is een schril contrast
tussen de handleidingen voor de ziende en de
niet-ziende gebruiker. In het eerste geval gaat
het om ongeveer 300 pagina's, terwijl de
blinden genoegen moeten nemen met 6 bladzijden
en dus zeer beknopte informatie. Daarenboven
beschikken zij slechts over een beperkte
permanente hulpfunctie. Recognita mist
belangrijke mogelijkheden zoals automatische
detectie van de pagina-ori‰ntatie. Ook het
automatisch rangschikken van tekst in kolommen
gaat niet goed. Een sterk punt is dan weer het
enorme aantal herkenningstalen dat Recognita
aankan. Als het aankomt op het herkennen van
speciale tekens dan steekt dit pakket met kop
en schouders boven de andere uit. De bediening
van Recognita is duidelijk. Herkende tekst kan
niet direct gelezen worden. Er moet eerst een
tekstverwerker opgestart worden. Dit kan
rechtstreeks vanuit het OCR-programma gebeuren.

5.5. Open Book Unbound
Dit programma heeft een aangepaste interface
die onder MS-Windows werkt en een aantal
spraaksynthesizers (zoals de Apollo II en de
Juno) en brailleleesregels (zoals de
PortaBraille-modellen van Tieman, de Alva
leesregels en de QBB- en PBC-leesregels van
Quattron Techniek) ondersteunt. De menu's
kunnen op drie gebruikersniveau's (beginner,
gevorderde of expert) worden ingesteld naarmate
men meer eisen aan de herkenning stelt. Deze
menu's zijn duidelijk en de meeste opties zijn
snel te vinden. De nauwkeurigheid van de
herkenning is goed. De snelheid ligt duidelijk
lager dan bij de andere pakketten. Na de
herkenning wordt automatisch gestart met het
voorlezen. Het is ook mogelijk om een
bibliotheek van gescand materiaal aan te
leggen. De handleiding en de permanente
hulpfunctie zijn zeer volledig, waardoor men
snel met deze programmatuur uit de voeten kan.

5.6. Oscar
Oscar is een DOS-programma. Zoals het bij
TeleSensory de gewoonte is, zijn de handleiding
en de permanente hulpfunctie zeer volledig. Van
al de geteste programma's biedt Oscar de meeste
mogelijkheden. Of het document nu wat scheef
ligt of in kolommen staat, Oscar heeft er geen
problemen mee. De herkenning gebeurt zeer
nauwkeurig en snel. Daarbij valt op dat zij bij
moeilijke documenten amper meer tijd in beslag
neemt dan bij eenvoudige. De menu's zijn
duidelijk en logisch ingedeeld. Met geen van de
geteste hulpmiddelen vormde de bediening van
Oscar een probleem. Direct na het herkennen kan
de gebruiker met het lezen beginnen. Tijdens
het lezen kunnen correcties in de tekst worden
aangebracht. Ook is het mogelijk om een
herkende tekst automatisch naar een bepaald
formaat te converteren en het daarbij horende
toepassingsprogramma automatisch te laten
starten.

6. Conclusie
Voor het scannen van eenvoudige brieven zijn
deze tekstherkenningsprogramma's qua
nauwkeurigheid niet van mekaar te
onderscheiden. Gaan we echter kijken naar het
herkennen van gecompliceerde documenten, dan
valt Recognita af omdat de kolomdetectie slecht
werkt. Qua gebruiksgemak scoort dit pakket ook
minder omdat de automatische detektie van de
pagina-ori‰ntatie ontbreekt.
Wat de bediening betreft, is er een groot
onderscheid tussen de pakketten die onder MS-
DOS of onder MS-Windows werken. Vooral wie met
een leesregel werkt, moet beide mogelijkheden
goed tegen elkaar afwegen.
Voor wie een eenvoudig herkenningspakket zoekt,
bieden Braudi Bureau en Lexis voldoende
mogelijkheden. Wie echter hoge eisen stelt, zal
met Reading AdvantEdge, Open Book Unbound en
Oscar een heel eind uit de voeten kunnen. Wat
de nauwkeurigheid van herkennen betreft (ook
voor moeilijke documenten) ontlopen deze
pakketten elkaar vrijwel niet. Oscar biedt
daarbij net iets meer mogelijkheden en is ook
het snelst.

==========
Verklaring Terminologie
==========
-OCR: deze afkorting staat voor "Optical
 Character Recognition" en betekent herkenning
 van tekens die via optische weg (door middel
 van een scanner) in de computer ingebracht
 werden.
-vlakbedscanner: scanner waarbij het in te
 scannen document op een glazen plaat wordt
 gelegd.
-scanresolutie: de mate van detail waarmee de
 scanner het document aftast.
-dpi: deze afkorting staat voor dots per inch
 (punten per inch) en is de eenheid waarmee de
 scanresolutie weergegeven wordt; de gemiddelde
 resolutie voor tekstherkenning ligt rond de 300
 dpi (dit is 12 punten per millimeter).
-SCSI: deze afkorting staat voor "Small
 Computer System Interface" en is een parallelle
 poort die door de meeste scanners (ook door de
 ScanJet 4P uit de test) gebruikt wordt om de
 verbinding met de computer tot stand te
 brengen.
-faxmodem: modem die naast de gewone
 communicatiemogelijkheden ook de mogelijkheid
 biedt faxberichten te versturen en te
 ontvangen.
-faxbestand: een via de faxmodem op de computer
 binnengelopen faxbericht, dat op de harde
 schijf bewaard wordt onder de vorm van een
 grafisch bestand.
-matrixdruk: resultaat van een door een
 matrixprinter afgedrukt document waarbij de
 letters opgebouwd zijn door duidelijk zichtbare
 puntjes.
-pagina-ori‰ntatie: de richting waarin de tekst
 op een document afgedrukt is (portrait of
 landscape).
==========