@@ 102ea029.txt
-p29-


De Europese Unie en de Gehandicapten
Jan Engelen

1. Inleiding
Tot voor de goedkeuring van het verdrag van
Maastricht in 1992 was de Europese Unie
voornamelijk een economische unie. Door dit
verdrag is men echter overgegaan tot een
Europese Unie met veel meer bevoegdheden.
Langzaam aan wordt het ‚ne Europa
werkelijkheid. Ook voor de gehandicapten worden
meer en meer beslissingen op internationaal
vlak genomen.
In deze bijdrage wil ik de lezer wat meer
wegwijs maken in de doolhof van de Europese
Unie. Enkele jaren geleden hebt u in Infovisie
Magazine ook al kunnen lezen hoe en waar de
gehandicapten in dit Europese gebeuren ter
sprake komen. Toch was het nu hoog tijd voor
een update.

2. Het Europese Parlement
Omwille van de veelheid en complexiteit van de
Europese situaties worden binnen het Europese
Parlement, zoals in nationale parlementen, vele
beslissingen in werkgroepen voorbereid. De
Intergroep Gehandicaptenzaken (meer info in het
lente '96 nummer van Helioscope) volgt de
Europese regelgeving op vanuit het standpunt
van de gehandicapte zelf. De groep staat onder
leiding van mevrouw Schmidbauer. Hun huidige
belangstelling gaat naar bijvoorbeeld de te
verwachten taks op lege cassettes, de plannen
van de Commissie in verband met de
informatiemaatschappij en het toegankelijk
maken van de Europese publicaties (zowel die
van de Commissie als van het Parlement zelf)
voor de gehandicapten. Deze Intergroep
onderhoudt zeer nauwe banden met de European
Blind Union.

3. De Europese Commissie
De Europese Commissie is opgedeeld in een groot
aantal Directoraten. Deze directoraten zijn
equivalent aan de nationale ministeries. De
namen van deze onderafdelingen zijn echter zeer
lang, vandaar dat al jaren geleden een
nummering, in romeinse cijfers nog wel,
ingevoerd werd. Men spreekt dus niet over het
"Ministerie van Informatie" maar over DG X.
Sommige activiteiten overstijgen de competentie
van ‚‚n Directoraat. Hiervoor richt men dan
zogenaamde Task Forces op.
Gehandicaptenzaken komen in verschillende
directoraten aan bod, telkens echter vanuit een
verschillende invalshoek.

3.1. DG V: Werkgelegenheid, Industri‰le
Betrekkingen en Sociale zaken
De onderafdeling E3 van Directoraat V is belast
met het verbeteren van de integratie van
gehandicapte mensen.
Een groot gedeelte van de praktische taken van
deze afdeling is echter uitbesteed aan een
expertengroep, Helios genaamd. Helios geeft het
gratis "Europees tijdschrift voor mensen met
een handicap, Helioscope" uit.
Binnen deze groep vindt men heel wat
activiteiten: organisatie van ontmoetingen
tussen gespecialiseerde groepen en
verantwoordelijken van revalidatiecentra,
ondersteuning van samenwerkingsverbanden (zoals
de Erasmus uitwisseling van gehandicapte
studenten) en uitwerken van het
informatiesysteem Handynet. Over dit laatste
heeft Infovisie Magazine u in de loop der jaren
nauwkeurig ge‹nformeerd. De Handynet databank
op CD-ROM versie 10 is nu eindelijk publiek
verkrijgbaar.
Een nieuw probleem komt echter dichterbij.
Begin '97 stopt het Heliosprogramma. Hoe het
verder moet weet nog niemand.

3.2. DG X: Informatieverspreiding
Dit Directoraat is verantwoordelijk voor de
informatieverspreiding over de Europese
initiatieven. Tot nu toe is echter zeer weinig
in een toegankelijke vorm gepubliceerd. In het
voorjaar 1996 werd de European Blind Union
gecontacteerd door DG X met het uitdrukkelijke
doel hierin verandering te brengen. De EBU
heeft dan in april 1996 een workshop ingericht
waarop Infovisie aanwezig was. Het verslag
hierover wordt eerstdaags gepubliceerd. Meer
informatie hierover kan bekomen worden bij het
RNIB.

3.3. DG XII: Medische research
Enkele jaren geleden liep via dit Directoraat
de actie "Technologie en Blindheid" (IM 5,4 van
december '91). Sedert de start van TIDE (zie
verder) zijn er binnen DG XII geen activiteiten
meer in dit domein.

3.4. DG XIII: Technologie en Onderzoek
In dit zeer grote Directoraat vond men de
voornaamste grote Europese
onderzoeksprogramma's zoals ESPRIT, RACE en AIM
terug. Het onderzoeksprogramma van de EU is
echter sinds begin vorig jaar gestroomlijnd in
het zogenaamde Vierde kaderprogramma.
In dit kaderprogramma vindt men grote luiken
zoals transport, informatica, fundamentele
research en ook telematica (combinatie van
informatica en telecommunicatie). In het blok
Telematicatoepassingen is een deel van de
toepassingen voor gehandicapten en bejaarden
bedoeld. Dit is het zogenaamde TIDE luik.
TIDE (de naam stond eerst voor Technologisch
Initiatief voor gehandicapten en bejaarden, nu
echter voor Telematica voor de Integratie van
gehandicapten en bejaarden) onstond ongeveer
vijf jaar geleden buiten het vierde
kaderprogramma. Hoofddoel is altijd geweest het
stimuleren van industri‰le en commerci‰le
toepassingen in de hulpmiddelensector. Het
uitgangspunt was (en is) dat een globale
Europese aanpak van de problemen leidt tot
Europees inzetbare hulpmiddelen en vandaar ook
een ruimere markt voor de bedrijven in dit
domein. Hierin verschilt TIDE ook fundamenteel
van Helios waar sociale integratie het
hoofddoel is.
Tide heeft intussen verschillende
onderzoeksfasen gekend: de pilootfase (22
projecten), de extensiefase (10 projecten), de
brugfase (55 projecten) en thans de vierde
kaderfase (vermoedelijk een vijftiental
projecten). De meeste projecten met een
relevantie voor visueel gehandicapten zijn
reeds vroeger besproken in Infovisie Magazine.
Binnen DG XIII situeert zich ook het
secretariaat van de COST acties. Deze
samenwerkingsverbanden tussen Europese
onderzoekers, bedrijven en gebruikers vindt men
voornamelijk in de sector telecommunicatie. De
belangrijkste in ons domein is de COST219
actie. Deze actie rond "Toekomstige Telematica
en Gehandicapten" heeft reeds verschillende
workshops opgezet over toekomstige
technologische aspekten en hun positieve (en
negatieve) effekten op de integratie van de
gehandicapten. Het is ook een groep die
toegankelijkheid van documenten voor de
doelgroep al jaren ernstig ter harte neemt.

3.5. Task forces
Deze overkoepelende samenwerkingsverbanden
tussen directoraten worden met een specifiek
doel opgezet en hebben in principe een beperkte
levensduur. Een voorbeeld hiervan is het
Horizon programma, dat als hoofddoel heeft: "de
inzet van informatietechnologie stimuleren voor
het verhogen van de tewerkstelling". Vlicht
Infovisie is bij het zogenaamde Ergotech
project betrokken. Hierover wordt in een
volgend nummer verslag uitgebracht.

4. Adressen
Europees Parlement
 Intergroep Gehandicaptenzaken
 mevrouw Schmidbauer
 Belliardstraat 97
 B-1040 Brussel
Helios 
 Philippe Lamoral (directeur)
 Kortenberglaan 79
 B-1047 Brussel
Directoraat V-onderafdeling E3
 de heer Wehrens (directeur)
 Wetstraat 200
 B-1000 Brussel
RNIB
 B. McLaughlan
 224 Great Portland Street
 GB-London W1N 6AA