@@103ea008.txt
-p08-


Internet: Net wat u zegt!

Roderik Erens en Gerrit Van den Breede

1. Inleiding
Binnenkort viert het Internet zijn dertigste verjaardag. Het begon
immers eind jaren zestig toen het Amerikaanse leger op zoek was naar
een manier om ten allen tijde intern te kunnen blijven communiceren en
informatie beschikbaar te stellen. Na de militairen zagen ook de
universiteiten het nut in van een wereldwijd gedecentraliseerd
computernetwerk. Gedurende de eerste 25 jaar groeide dit
computernetwerk erg traag. Het is pas sinds de laatste vijf jaar dat
computers die zich in verbinding stelden met het netwerk als
paddestoelen uit de grond rezen. Dit was hoofdzakelijk te danken aan
het betaalbaar worden van de technologie. Deze hedendaagse, chaotische
structuur van lokale en regionale computernetwerken kennen we als het
Internet.
Indien u graag weet wat het verschil is tussen een BBS en Internet of
wanneer u in algemene termen wil weten hoe men toegang kan krijgen tot
Internet dan kunnen we ook verwijzen naar IM 9,3 van september 1995.
Van producten of producenten die met een sterretje gemarkeerd zijn,
geven we aan het eind van dit artikel een web-site adres. Zo kan u
meteen informatie bij de bron opvragen.
Een veelal Engelstalig taalgebruik is onvermijdelijk als we over
Internet praten. Daarom hebben we een kader "verklaring terminologie"
opgenomen.

2. Wat hebt u nodig om aan te sluiten op de elektronische snelweg?
Vooreerst een aantal voor de hand liggende zaken zoals een PC met
spraak- of brailleaanpassing, een modem en een telefoonverbinding.
Daarnaast moet u zich abonneren bij een Internet-aanbieder (meestal
Internet-provider of kortweg provider genoemd) die u de nodige
software bezorgt. Hier begint het schoentje te wringen. De
programmatuur die u gewoonlijk van uw Internet-aanbieder krijgt, is
een grafisch Windows- of Macintosh-pakket. We hebben echter
tekstgebaseerde DOS-software nodig. Daarbij komt dat men er niet
zomaar mag van uitgaan dat Internet-aanbieders DOS-programma's
ondersteunen, omdat het leeuwendeel van de abonnees met een grafisch
besturingssysteem werkt.

3. SLIP/PPP verbinding onder MS-DOS: PPP.EXE
Om toegang te krijgen tot Internet moet eerst een SLIP of PPP
verbinding via de modem opgezet worden met de Internet-aanbieder. Dit
kan met diverse DOS-programmaatjes. Wij hebben de verbinding opgezet
via het programmaatje PPP.EXE. De handleidingen bij dit soort
programmaatjes zijn vaak zeer beknopt en doorspekt van Internet-
jargon. Meestal is het noodzakelijk dat de Internet-aanbieder
begeleiding biedt bij het installeren van DOS-software voor Internet.
Bij de keuze van de Internet-aanbieder is het belangrijk om te
informeren of hij hiertoe bereid is. De Internet-aanbieders Ping in
Belgi‰ en Planet Internet in Nederland toonden zich in dit verband
reeds zeer behulpzaam.
Pas na het tot stand komen van deze SLIP/PPP verbinding wordt er
overgeschakeld naar de eigenlijke Internet-software.

4. Elektronische post onder MS-DOS
De programma's Minuet en Net-Tamer*, zijn twee DOS-gebaseerde
webgrasduiners (web-browsers of browsers in het Engels) die ook
faciliteiten voor elektronische post bieden. Men kan er elektronische
postberichten mee lezen of schrijven zonder dat de telefoonlijn hoeft
open te liggen. Zodra contact gemaakt is met de Internet-aanbieder kan
men zijn post versturen en ophalen. Bij Minuet bleek dit versturen en
ophalen echter in de meeste gevallen te leiden tot vastlopen van de
computer.
Een e-mail programma dat bij ons zonder problemen werkte was Popmail.
Ook bij dit programma kan men berichten lezen en schrijven zonder dat
de telefoonlijn hoeft open te liggen. Daarnaast kan men een bestand
koppelen (attachment) aan het e-mail bericht en ze samen versturen.
De Elektronische Postbus (EP) van het CBB (Christelijke Bibliotheek
voor Blinden en slechtzienden) biedt ook een interessante manier om de
e-mail-mogelijkheden van Internet te gebruiken. De werking ervan is
identiek aan de wijze waarop men berichten verstuurt aan andere
abonnees van de Elektronische Postbus. In de lijst met abonnees staat
de naam Internet, waaraan men het bericht richt. Dit bericht begint
bovenaan met "To:" gevolgd door het Internetadres (bijvoorbeeld "To:
visio@pop.pi.net") met daaronder een lege regel en vervolgens de tekst
van het bericht. Tot slot belt men met de EP, waarna de CBB zorgt voor
de verzending van het bericht via Internet.
Het Visuel BBS van het CGL (Centrum voor Gesproken Lektuur) en de SVB
(Studie- en Vakbibliotheek) biedt op een gelijkaardige manier toegang
tot de e-mail-functies van Internet.
De voordelen van Visuel en de EP zijn dat men geen abonnement bij een
Internet-aanbieder nodig heeft en geen problemen kan krijgen met het
opzetten van een SLIP/PPP verbinding. Elektronische post versturen via
‚‚n van deze twee kanalen is in Nederland veruit de gemakkelijkste en
goedkoopste oplossing. In Vlaanderen zijn ons nog geen gelijkaardige
initiatieven bekend.

5. Web-grasduiners onder MS-DOS

5.1. DosLynx versie 0.8
DosLynx* is een schermvullende web-browser die onder MS-DOS werkt. Dit
programma is ook geschikt voor het werken met het File Transfer
Protocol (FTP) en nieuwsgroepen (ook newsgroups genoemd). Voor
elektronische post zal men een ander programma moeten gebruiken.
Het scherm van DosLynx ziet er als volgt uit. Bovenaan staat een
menubalk en op de onderste regel een statusbalk. In een venster worden
boodschappen getoond zoals het adres van de webpagina die men wil
ophalen. Iedere pagina die men ophaalt wordt in een nieuw venster
getoond. Men kan naar eerdere pagina's terugspringen door de Alt-toets
in combinatie met het paginanummer in te typen.
De hyperlinks (Hypertext-links) worden weergegeven in het blauw en de
actieve hyperlink is een softcursor met een grijze achtergrond. Een
niet-ziende moet dus vlot toegang hebben tot attributen om de links te
kunnen vinden. De bediening van DosLynx gebeurt geheel via het
toetsenbord. Via het menu kan men snel een lijst raadplegen waarin
veel gebruikte adressen van web-pagina's bewaard worden. Het adres
waar een hyperlink naar verwijst kan men opvragen.
Afbeeldingen en plaatjes worden aangegeven met [Image].
Aanklikplaatjes en invulvelden in web-pagina's worden door DosLynx
niet ondersteund. Voor het werken met invulvelden zal men op dezelfde
manier te werk moeten gaan als bij Minuet is beschreven (zie punt 6).
DosLynx wil wel eens vastlopen, vooral wanneer er veel vensters met
web-pagina's gelijktijdig openstaan. Het is daarom raadzaam om
regelmatig eerder geopende pagina's te sluiten.
In de handleiding wordt een opstartoptie genoemd die bestemd is voor
gebruik met een spraaksysteem. De schermopbouw wordt dan
vereenvoudigd. Zo zijn het tijdklokje en de statusregel bijvoorbeeld
weggelaten en krijgt men geen boodschappenvenster op het moment dat
een web-pagina wordt opgehaald. Het is lastig dat men daardoor geen
informatie meer heeft over hoever de computer is met het ophalen van
de web-pagina. Zeker omdat DosLynx bij ons regelmatig vastliep is het
prettig om te weten of het programma nog activiteit vertoont.

5.2. WebSpeak versie 1
WebSpeak is een sprekende web-browser, die beschikt over een
vereenvoudigde visuele presentatie met grote letters. Het is een zeer
recent Windows-programma van het Amerikaanse bedrijf Productivity
Works*. De spraak wordt softwarematig gegenereerd. WebSpeak is
daardoor bruikbaar met 16-bits SoundBlaster compatibele geluidskaarten
die tegenwoordig zowat standaard bij elke multimedia-PC geleverd
worden. Een groot aantal courante spraaksynthesizers wordt eveneens
ondersteund. WebSpeak interpreteert de gecodeerde inhoud van een web-
pagina en toont enkel de informatie die relevant is.
Het programma was nog in testfase tijdens het schrijven van dit
artikel. Een nieuwe versie wordt aangekondigd tegen eind september
'96. Deze versie zou onder andere brailleweergave en volledige e-mail
faciliteiten ondersteunen.

5.3. Net-Tamer versie 1.04
Net-Tamer ondersteunt ook e-mail, FTP en nieuwsgroepen. Het tot stand
brengen van de SLIP/PPP verbinding met de Internet-aanbieder gebeurt
vanuit Net-Tamer zelf. Het configureren van de modem en de
Internettoegang gebeurt met een apart programmaatje.
Net-Tamer start op met een menu waaruit gekozen kan worden tussen
elektronische post, nieuwsgroepen of in verbinding treden met
Internet. Bij de eerste twee opties kan direct na het versturen of
ophalen van een bericht de verbinding automatisch weer verbroken
worden. Kiest men voor Internet, dan kan men ofwel web-sites bezoeken
ofwel bestanden via FTP ophalen. In de handleiding wordt gewaarschuwd
dat Net-Tamer nog niet stabiel is. De ontwikkelaars van Net-Tamer
werken hieraan en staan open voor suggesties tot verbetering van het
programma.

5.4. Microsoft Internet Explorer versie 3.0
Internet Explorer 3.0 is de nieuwste versie van de web-browser die
gratis bij Windows 95 wordt geleverd. Dit is het eerste programma van
Microsoft* dat volgens de ActiveX Accessibility standaard (zie Update-
Info) geprogrammeerd is en zo toegankelijker is voor hulpmiddelen. Op
de Microsoft Accessibility Conferentie in Birmingham (19 en 20 juli
1996) maakten we kennis met de mogelijkheden van deze browser die
Windows-toegangssoftware ondersteunt. Deze eerste kennismaking was
veelbelovend: hyperlinks worden voorgelezen en zijn benaderbaar,
invulvelden kunnen ook daadwerkelijk ingevuld worden, bij afbeeldingen
wordt de alternatieve tekst voorgelezen en tabellen en tekst in
kolommen worden in een logische volgorde uitgesproken. De web-pagina's
zijn volledig toegankelijk via toetscombinaties. Diverse instellingen
zijn mogelijk waardoor de leesbaarheid van tekst voor slechtzienden
wordt verbeterd. Voorbeelden hiervan zijn weglaten van afbeeldingen,
bepalen van voor- en achtergrondkleuren voor alle web-pagina's,
ondersteunen van diverse lettertypes en lettergroottes.
Het Microsoft e-mailprogramma Exchange zal in de nieuwe versie
eveneens ActiveX Accessibility hanteren, waardoor de toegankelijkheid
voor gehandicapte mensen behoorlijk wordt verbeterd.

6. De praktijk: een niet-ziende PC-gebruiker zet zijn eerste stappen
op Internet
Onze redactie werd de laatste maanden regelmatig opgebeld door Rudi
Canters, een enthousiaste PC-gebruiker uit Genk (Belgi‰). Als niet-
ziende was hij aan het uitzoeken hoe hij toegang kon krijgen tot de
massa's informatie die op Internet aangeboden worden. Dat deze
zoektocht niet van een leien dakje liep (en nog steeds loopt) kan u
reeds vermoeden. Wijzelf konden hem slechts sporadisch enkele vage
tips geven omdat deze materie voor ons ook nieuw was en er geen
pasklare oplossingen voorhanden zijn. Met veel geduld, volharding en
passie is Rudi samen met een medewerker van Ping*, zijn Internet-
aanbieder, op zoek gegaan naar oplossingen. Het resultaat mag er zijn.
Met het tekstgeori‰nteerde DOS-programma Minuet* kan hij nu bijna alle
mogelijkheden van het net gebruiken: WWW, Telnet, FTP en
nieuwsgroepen. Het verzenden en ontvangen van elektronische post
werkte bij het schrijven van dit artikel nog niet, maar er is goede
hoop dat ook dit in orde komt. Ook het invullen van invulvelden op een
web-pagina lukte nog niet. Bij sommige search-engines zoals Lycos* en
Yahoo* kan je echter het te zoeken woord als volgt intypen op de
plaats waar men de URL opgeeft:
http://www.lycos.com/cgi-bin/pursuit?query=te zoeken woord
http://search.yahoo.com/bin/search?p=te zoeken woord
Bij een andere search-engine, AltaVista, kan je op dezelfde manier te
werk gaan, maar moet het zoekwoord beperkt blijven tot 5 letters:
http://altavista.digital.com/cgi-bin/query.pg=q&what=web&fmt=.&q=te
zoeken woord
U merkt dat dit geen makkelijke materie is, maar eenmaal een aantal
parameters en adressen zijn ingesteld, valt er echt wel heel wat te
beleven op het Internet.

7. Hoe kom ik aan interessante web-site adressen (URL's)?
Hiervoor kennen we drie manieren.
Ten eerste kan je gewoon van iemand een adres doorgespeeld krijgen of
lees je het ergens in een tijdschrift. Het is tegenwoordig een trend
om, naast telefoon- en faxnummer, ook een web-site adres bekend te
maken.
Een tweede mogelijkheid bestaat erin een search-engine zoals
AltaVista*, Yahoo* of Infoseek* te gebruiken. De Belgische Internet-
aanbieder Innet beschikt over "World Searcher"*. Hiermee kan men een
parallele zoekopdracht lanceren met bijvoorbeeld Yahoo* en InfoSeek*.
Het spaart u de moeite om zelf met al deze search-engines te werken.
Zoals eerder reeds aangehaald stelt zich hier het probleem van de
onmogelijkheid om invulvelden op web-pagina's in te vullen. Bij
sommige search-engines kan men het te zoeken woord toch opgeven in de
URL-specificatie (zie hoger).
Als laatste methode kunnen we u de raad geven te experimenteren met
het zelf samenstellen van adressen. We geven hierbij enkele tips.
Een URL begint steeds met http:// gevolgd door www. Meestal komt
hierna de naam van de organisatie of firma. Lange namen worden soms
afgekort en zijn daardoor wat moeilijker te achterhalen.
Het URL-gedeelte na de naam is verschillend voor Amerikaanse of niet-
Amerikaanse adressen. Voor Amerikaanse adressen komt na de naam een
punt, gevolgd door com voor een commerci‰le firma, org voor een non-
profit organisatie of gov voor een regeringsinstelling. We geven een
paar voorbeelden van Amerikaanse URL's:
http://www.apple.com
http://www.arkenstone.org
http://www.whitehouse.gov
Bij web-adressen in andere landen gelden gelijkaardige richtlijnen,
maar er is ‚‚n belangrijk verschil: het toevoegsel com, org of gov
valt meestal weg en wordt vervangen door een landcode. Voor Belgi‰ is
dit be, voor Nederland nl, voor Australi‰ au,... We geven tot slot nog
een paar voorbeelden van niet-Amerikaanse URL's:
http://www.brtn.be
http://www.daf.nl
http://www.telstra.com.au
U merkt het, echt ‚‚nduidige regels voor het samenstellen van een URL
adres zijn er niet. Maar laat u daardoor niet ontmoedigen, de computer
komt u wel zeggen wanneer een adres niet bekend is. Tenslotte is
ervaring ook hier de beste leermeester.
Adressen van enkele interessante web-sites:
Vanaf het volgende nummer van Infovisie Magazine gaan we regelmatig
een aantal web-sites onder uw aandacht brengen die de moeite waard
zijn. In het kader van dit artikel geven we u graag al een
voorsmaakje.
-Blind Related Links: http://seidata.com/~marriage/rblind.html
 Dit is een toegangspoort tot heel wat web-sites met informatie voor
 visueel gehandicapten.
-Electronic Freedom Foundation: http://www.eff.org
 Op de web-site van deze stichting is zijn heel wat informatie te
 vinden over het Internet. Een zuivere tekstversie is beschikbaar.
-Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap:
 http://www.vlafo.be
 Op de web-site van het Vlaams Fonds kan u de Vlibank raadplegen. Het
 invulveld voor het zoeken op naam van een hulpmiddel vormt echter een
 obstakel voor DOS-browsers zoals Minuet.

Nog meer web-adressen:
Tot slot geven we u nog de adressen van de in dit artikel met een
sterretje gemarkeerde producten en producenten.
-AltaVista: http://www.altavista.digital.com
-DosLynx: http://www.cc.ukans.edu/about_doslynx/doslynx.html
-Infoseek: http://www.infoseek.com
-Lycos: http://www.lycos.com
-Microsoft: http://www.microsoft.com
-Minuet: http://www.umn.edu
-Net-Tamer: http://people.delphi.com/davidcolston
-Ping: http://www.ping.be
-Productivity Works: http://www.prodworks.com
-World Searcher: http://www.innet.be/searcher
-Yahoo: http://www.yahoo.com

8. Conclusie
Om als blinde te kunnen surfen op het net, moet hoe dan ook aan heel
wat voorwaarden voldaan worden. Het pad gaat niet over rozen, maar
laat u niet van de wijs brengen door het technisch jargon. We raden u
ten stelligste aan om de stap naar Internet te zetten want het loont
de moeite. Dat hebben we gemerkt aan de reacties van de mensen die
enthousiast experimenteren op de snelweg. Het komt er op aan een
gemotiveerde Internet-aanbieder te vinden en eventueel te kunnen
rekenen op een ziende die enigzins vertrouwd is met Internet en die u
wil helpen bij het zetten van uw eerste stappen.

Een belangrijk deel van dit artikel kwam tot stand dankzij de
enthousiaste medewerking van
Rudi Canters, waarvoor onze hartelijke dank!

==========
Verklaring terminologie:
----------
-BBS: Bulletin Board System; een elektronisch prikbordsysteem op ‚‚n
 centrale computer waar gebruikers via een telefoonllijn in
 verbinding mee kunnen komen; sommige van deze BBS-en geven toegang
 tot het internet.
-Internet: een wereldomvattend en gedecentraliseerd netwerk van
 computers dat verschillende toepassingen biedt, waaronder: World
 Wide Web, e-mail, FTP, nieuwsgroepen, ...
-Internet aanbieder (provider): een doorgaans commerci‰le
 organisatie die toegang verschaft tot het Internet; dit gebeurt
 tegen een maandelijkse abonnementsprijs.
-World Wide Web (WWW): een wereldwijd netwerk van web-sites waarop
 informatie onder de vorm van tekst, grafisch materiaal, geluid en
 video te vinden is; veel informatie die voorheen onder andere via
 FTP of Telnet werd aangeboden kan nu ook via dit netwerk gevonden
 worden.
-weblocatie (web-site): plaats op het WWW waar informatie onder de
 vorm van web-pagina's te vinden is.
-webpagina (web-page): een elektronische informatiepagina op het
 WWW.
-grasduiner (browser): programma waarmee de gebruiker op het
 Internet kan op zoek gaan naar informatie.
-elektronische post (e-mail): een systeem waarmee berichten via een
 computernetwerk (zoals Internet) verstuurd worden naar ‚‚n of
 meerdere bestemmelingen die over een e-mail adres beschikken.
-surfen: als u rondkijkt of op zoek bent naar informatie op Internet
 dan zegt men dat u surft op het Internet; op deze manier schuimt u
 diverse web-sites over de hele wereld af.
-FTP: File Transfer Protocol is een set van afspraken die
 omschrijven hoe een bestand via Internet overgestuurd wordt; als u
 een FTP-adres kent kan u er bestanden ophalen of naartoe sturen.
-Telnet: programma dat de Internet gebruiker als een locaal
 gebruiker laat werken op veraf gelegen computers; dit is interessant
 voor het raadplegen van sommige biblioteekcatalogi en databanken.
-nieuwsgroep (newsgroup): een open adres op Internet waar iedereen
 die in ‚‚n bepaald onderwerp ge‹nteresseerd is zich kan registreren;
 de leden van de newsgroup kunnen boodschappen voor ‚‚n persoon of
 voor de hele groep achterlaten; deze boodschappen worden via e-mail
 verstuurd.
-search-engine: krachtig zoekprogramma dat vanaf een voor iedereen
 toegankelijke web-site kan gebruikt worden; van daaruit kunnen
 Internet gebruikers op het wereldwijde netwerk zoeken naar een
 welbepaald onderwerp.
-URL: Universal Resource Locator. Het adres dat gevormd moet worden
 om een web-site te benaderen; bijvoorbeeld:
 http://www.esat.kuleuven.ac.be/teo/infovisie.index.html is de URL
 van Infovisie.
-hyperlink (hypertekstlink): tekst of pictogram dat een
 rechtstreekse verwijzing bevat naar een bepaalde web-pagine of web-
 site; door op zo'n link te klikken met de muis (bij DOS-browsers
 bestaan er hiervoor toetsenbordalternatieven) wordt je onmiddelijk
 verbonden met de bijhorende web-site of -pagina.
-SLIP: Serial Line Internet Protocol; serieel communicatieprotocol
 dat een modemverbinding met het Internet mogelijk maakt.
-PPP: Point to Point Protocol; serieel communicatieprotocol dat een
 modemverbinding met het Internet mogelijk maakt.
-multimedia-PC: een krachtige PC met snelle CD-ROM speler, stereo-
 geluidskaart en hoogwaardig videogedeelte met kleurenmonitor;
 tegenwoordig zowat de standaard op de consumentgerichte PC markt.
==========