@@ar @@08 Toegang tot Windows NT Roderik Erens Tot nog toe kent Microsoft weinig succes met Windows NT, haar besturingssysteem voor de zakelijke markt, maar met de recent verschenen versie 4.0 zou dit wel eens drastisch kunnen veranderen. Algemeen wordt verwacht dat veel bedrijven de overstap naar Windows NT zullen overwegen. Voor ons voldoende reden om dit besturingssysteem en de aanpassingen ervoor eens nader te beschouwen. 1. Geschiedenis De komst van de computer met 386-processor was een belangrijke stap in de ontwikkeling van de PC. Deze processor kon 32 bits gelijktijdig verwerken. Zijn voorgangers (8088, 8086 en 286) konden slechts acht bits de baas. De verschijning van deze nieuwe processor betekende dan ook dat het 8-bits MS-DOS besturingssysteem hoognodig aan vervanging toe was. De snelheid van de 386 en nieuwere processoren werd door MS-DOS niet optimaal benut en vooral het geheugengebruik (640 Kb basisgeheugen en 384 Kb hoog geheugen) leverde een enorme beperking op bij de ontwikkeling van nieuwe toepassingsprogrammatuur. Er was behoefte aan een modern en gebruikersvriendelijk 32-bits besturingssysteem met daar bovenop uitgebreide grafische mogelijkheden. Microsoft besloot bij de overgang van een 8-bits naar een 32-bits besturingssysteem twee wegen te bewandelen: *Allereerst werd Windows 3.0 ontworpen, dat als een 16-bits grafische gebruikersschil bovenop het bestaande MS-DOS draaide. Vooral de latere versies (Windows 3.1 en Windows 3.11) bleken redelijk stabiel te zijn en bewogen veel mensen ertoe de overstap naar deze grafische gebruikersinterface te maken. De huidige Windows 95 is de opvolger van Windows 3.11 en is in tegenstelling tot zijn voorgangers een 32-bits gebruikersinterface, die echter nog steeds bovenop MS-DOS draait. Met Windows 95 bracht Microsoft de eerste 32-bits gebruikersomgeving binnen het bereik van de priv‚- gebruiker. Bij deze stapsgewijze ontwikkeling werd er Microsoft naar gestreefd dat oudere toepassingsprogramma's voor MS-DOS en Windows ook bleven functioneren onder de nieuwere Windows- versies. *Gelijktijdig werd ook een volwaardig 32-bits besturingssysteem ontwikkeld, namelijk Windows New Technology (afgekort als Windows NT). Uitgangspunt bij deze ontwikkeling was dat het een zeer stabiel en beveiligd besturingssysteem moest worden. De computer mocht zeker niet vastlopen door een fout die binnen ‚‚n toepassingsprogramma optrad. Slecht geprogrammeerde programma's die te diep ingrijpen in het besturingssysteem zouden niet werken onder Windows NT. Voor zakelijk gebruik zijn de stabiliteit en de uitgebreide beveiligingsmogelijkheden belangrijke argumenten. De ontwikkeling van Windows NT heeft echter lang op zich laten wachten en toen NT versie 3.1 uiteindelijk in '94 op de markt kwam (qua schermaanzicht lijkt het sprekend op Windows 3.1) bleek het veel te traag en te onstabiel om zich met andere 32-bits besturings- systemen (zoals OS/2 en de van Unix afgeleide systemen) te kunnen meten. Van de recent gelanceerde versie 4.0 van Windows NT zijn de prestaties echter dermate indrukwekkend dat Microsoft hiermee een belangrijke troef voor de zakelijke markt in handen lijkt te hebben. 2. Toegankelijkheidsopties van Windows NT 4.0 Windows NT 4.0 lijkt qua schermaanzicht als twee druppels water op Windows 95. De ingebouwde aanpassingen voor slechtziende computergebruikers zijn bij Windows NT trouwens exact dezelfde als bij Windows 95 (zie IM 9,4 van december '95 en de Prikbord-rubriek van dit nummer). Dit wil zeggen dat de lettergrootte, het formaat van iconen, de kleuren en het contrast aanpasbaar zijn. Ook de toegankelijkheidsopties voor motorisch en auditief gehandicapten zijn vergelijkbaar met die bij Windows 95. Naast de vertrouwde muisbediening, is Windows NT 4.0 volledig bedienbaar via het toetsenbord. De toetscombinaties zijn identiek aan die van Windows 95. Bovendien kan men bij de toegankelijkheidsopties kiezen voor een simulatie van de muis op het numerieke toetsenbord. 3. Hulpmiddelen voor Windows NT 4.0 Om toegang te krijgen via braille, spraak of vergroting is men aangewezen op GUI-toegangs- of vergrotingsprogramma's die specifiek voor Windows NT geprogrammeerd zijn. Helaas wreekt zich hier het geringe marktaandeel van Windows NT. We constateren namelijk dat er op dit moment slechts ‚‚n GUI- toegangsprogramma voor Windows NT bestaat: Protalk32 van de Canadese producent Biolink. Dit programma ondersteunt diverse brailleleesregels. In de documentatie worden de Navigator en PowerBraille van Telesensory en de ABT3-serie van Alva genoemd. Daarnaast worden ook een aantal Engelstalige spraaksynthesizers ondersteund en is spraakweergave via een geluidskaart mogelijk. Een eerste kennismaking met Protalk32 voor Windows NT leerde ons dat dit GUI-toegangsprogramma nog verre van stabiel is. We kennen slechts ‚‚n vergrotingsprogramma dat onder NT 4.0 draait, namelijk Magic 5.1 for Windows NT 4.0 (van Microsystems Software). De vorige versie 3.51 van Magic voor Windows NT bestaat ook nog, maar draait enkel onder oudere versies van Windows NT. Daarnaast heeft hulpmiddelenproducent Biolink een tijd geleden ProVision voor Windows NT 4.0 aangekondigd, maar voorlopig is van dit vergrotingsprogramma enkel een versie voor NT 3.51 beschikbaar. Op het vlak van de hardwarematige vergroting kennen we enkel het systeem van Reinecker, de Argus 3000. Het interessante aan dit systeem is dat het voor diverse besturingssystemen exact dezelfde mogelijkheden biedt, zoals talrijke kleurinstellingen, een loepje, de keuze tussen volledige of opgesplitste schermweergave, een gladde rand-optie (smooth-edge) en de mogelijkheid tot combinatie met een camera-eenheid. 4. Ontwikkelingen Op de Microsoft Accessibility conferentie, die afgelopen jaar in Birmingham plaatsvond, bleek dat de ontwikkeling van GUI- toegangsprogramma's voor Windows NT nog in de kinderschoenen staat. De meeste hulpmiddelenfabri-kanten hebben zich nog niet echt in Windows NT kunnen verdiepen omdat de ontwikkeling van stabiele toegangsprogramma's voor Windows 95 de hoogste prioriteit heeft en dus de volledige capaciteit van de researchafdelingen opeist. De hulpmiddelenproducenten drongen erop aan dat Microsoft zich z‚lf zou toeleggen op een oplossing die de toegang tot Windows NT garandeert. Dit hoeft niet noodzakelijk een kant-en-klaar GUI- toegangsprogramma te zijn. De hulp-middelenfabrikanten zouden al tevreden zijn indien Microsoft hen een aantal programmeergereedschappen (development tools) beschikbaar stelt, waarmee ze goede GUI-toegangsprogramma's kunnen ontwikkelen. 5. Windows 95 werkstation Het is duidelijk dat Windows NT een belangrijke rol gaat spelen als besturings-systeem voor professioneel gebruik. De aanpassingen voor een Windows NT werkplek zijn echter nog te beperkt. Gelukkig bestaat er een tussenoplossing. Een Windows 95 computer kan namelijk als werkstation gekoppeld worden aan een Windows NT netwerk. Op die manier kan een Windows 95 computer, die uitgerust is met een GUI-toegangsprogramma of een vergrotingsprogramma, toch gebruik maken van de faciliteiten die een Windows NT gastcomputer (server) biedt. Vooralsnog lijkt dit de beste oplossing voor wie als niet-of slechtziende met Windows NT wil werken.