Vlicht Nieuwsbrief, jaargang 5, nummer 1, maart 1997

Inhoudstafel
- Redactioneel
- Het gat naast de markt
- Op bezoek, naar de winkel of naar zee.... de computer kan
  mee!
- Toegankelijke websites:  ook iets voor personen met een
  visuele handicap?
- Telefoontoestellen voor slechthorenden en
  hoortoesteldragers
- Studiedag isaac-nf

Redactioneel
Beste lezer,
We hadden er zelf nog niet aan gedacht, maar bij het
uitwerken van de layout voor deze nieuwsbrief merkten we
dat we aan onze 5de jaargang begonnen zijn. Wij vinden dat
5 jaar nog niet voldoende is voor een speciale viering of
een retronummer. We kunnen dit lustrum het meeste luister
bijzetten door er voor te zorgen dat we ook de volgende
jaren artikels blijven schrijven (uit onze pen wringen)
waar u, lezer, elke drie maand weer naar uitkijkt.
Vanaf deze uitgave zal deze nieuwsbrief ook in
elektronische vorm toegankelijk zijn voor blinden en
slechtzienden. De teksten van de nieuwsbrief worden vanaf
nu ook verspreid op de diskette van Infovisie Magazine.
Sommigen onder u hebben het misschien reeds gemerkt,
anderen nog niet maar sinds enkele maanden is Vlicht ook
vertegenwoordigd op internet. Via onze homepage
http://pluto.flok.kuleuven.ac.be/vlicht/ kan u op de
hoogte blijven van onze activiteiten, heeft u toegang tot
VLIBANK op internet en kan u de artikels van de
nieuwsbrief lezen.
De Redactie

Het gat naast de markt
Als persoon met een handicap komt u terecht in een netwerk
van administratie, speciale voorzieningen en een specifiek
ingerichte markt voor hulpmiddelen. Het kan echter ook wel
eens de moeite lonen om eens naast de hulpmiddelenmarkt te
kijken. Veel artikelen kunnen nuttig zijn voor een persoon
met een handicap zonder dat ze met dat doel ontwikkeld
zijn. Het is over deze groep van "verborgen" hulpmiddelen
waarover we het in deze bijdrage willen hebben.
De artikelen die we verder bespreken, kan u vinden bij
Brico.
1. Voor 1350 BEF koop je bij Brico een set, bestaande uit
‚‚n afstandsbediening en drie (aparte) 
stopcontact-schakelaars. Het geheel werkt heel simpel, de
stopcontact-schakelaar wordt in de contactdoos in de muur
geplugd en de stekker van het te bedienen toestel (vb een
lamp) wordt  in de stopcontact-schakelaar gestoken. Met de
afstandsbediening kan men dan kiezen of het toestel stroom
krijgt of niet. Met de set kan men 3 x 1 apparaat
bedienen. Dit kan vanop een afstand van 30 m en daar het
systeem werkt met radiogolven vormen muren of  plafonds
geen hindernis. Vanuit bed of rolstoel kunnen dus een
groot aantal elektrische toestellen bediend worden. De set
is van COGEX, wordt geleverd met een 12 V batterij en kan
toestellen aan tot 1000 W. Het is Belgacom goedgekeurd en
geeft 6 maanden garantie.
1499 BEF kost het voor een afstandsbediening en drie
lampenfitting-schakelaars die eenvoudig in de bestaande
fitting worden gedraaid.  Het principe is zoals voor de
stopcontact-schakelaar. De set kan gebruikt worden met
lampen tot 100 W. 
2. Een aantal keren kregen wij de vraag of er een
eenvoudig oproepsysteem bestaat waarmee iemand met een
druk op de knop een signaal kan laten overgaan bij een
andere bewoner, in of rond het huis. Een babyfoon kan
helpen, maar niet iedereen heeft de kracht of de
mogelijkheid om in een noodsituatie te praten. Beperk je
de mogelijkheden tot de hulpmiddelenmarkt dan komt men
dikwijls terecht bij systemen die ook nog andere
uitgebreide mogelijkheden hebben en soms zelfs een hele
Belgacom-verbinding vereisen, wat de prijs al snel de
hoogte injaagt. Als je daarbij dan nog bedenkt dat de
hulpmiddelenmarkt sowieso duurder is, dan blijkt in veel
gevallen  dat de oplossing niet bereikbaar voor de
hulpbehoevende.
Nu bestaat er bij Brico een mobiele deurbel van FRIEDLAND.
Deze is volledig draadloos zowel, de drukknop (zender) als
de gong (ontvanger) werken op baterijen. Bij gebruik als
noodoproepsysteem wordt  de ontvanger meegenomen door de
hulpverlener en de hulpbehoevende kan de drukknop
gebruiken om een noodsignaal uit te zenden. 
Er bestaan drie uitvoeringen nl.: de Envoy voor 1999 BEF
met een bereik van 25 m en een bijgeleverde batterij met
een capaciteit van 1 jaar, de Courier Extender voor 2995
BEF met een bereik van 50 m en een oplaadbare batterij
voor de zender. De batterij van de ontvanger is niet
oplaadbaar en heeft een capaciteit van 18 maanden (36
maanden voor de zender). Beide types hebben 16 huiscodes
om interferentie met andere systemen te vermijden. Het
derde type is zoals de Courier Extender maar is voorzien
van een flitslicht dat op of af kan gezet worden. Ook de
bel kan bij gebruik van het flitslicht worden
uitgeschakeld. Het heeft 256 huiscodes en kost 3495 BEF.
Alle modellen zijn RTT-goedgekeurd.
Het is de bedoeling dat we systematisch op zoek gaan naar
producten en "gadgets" die buiten de hulpmiddelenmarkt
vallen maar toch op niet dure wijze van nut kunnen zijn
voor personen met een handicap. Indien u zelf ervaringen
of suggesties hebt, kan u dat altijd aan ons laten weten
t.a.v. Geert Van De Velde, telefoon: 016/32 91 02,  fax:
016/32 91 98,email: geert.vandevelde@flok.kuleuven.ac.be.
Geert Van De Velde
Cel Motoriek

Op bezoek, naar de winkel of naar zee.... 
de computer kan mee!
Er bestaan momenteel reeds verschillende
communicatiesoftware-programma's die toelaten je PC als
communicatiehulpmiddel te gebruiken.  MindExpress en
Blissperfect zijn hier enkele van.  Maar hoeveel
mogelijkheden een hedendaagse PC ook heeft, de grootte en
het gewicht van dergelijk toestel maakt dat je er moeilijk
mee op stap kan.  Met een draagbare computer kan dit wel,
maar vooral het scherm hiervan is momenteel nog erg
kwetsbaar, en dus niet echt geschikt om stootjes op te
vangen.  Ook de verschillende attributen (vb.
spraaksynthesyzer, luidsprekers,...) die nodig zijn om de
computer optimaal als communicatiehulpmiddel te gebruiken,
maken het gebruik ervan op verplaatsing niet eenvoudiger. 
Valt de communicatie op verplaatsing dan volledig weg (of
wordt ze enorm beperkt) voor personen die afhankelijk zijn
van hun computer?
Precies het zoeken naar een robuust, maar toch polyvalent
en draagbaar communicatiehulpmiddel met een duidelijk
kleurenscherm heeft geleid tot de ontwikkeling van
ge‹ntegreerde computersystemen.  Net zoals bij een PC,
zijn dergelijke systemen niet enkel op communicatie
gericht, maar kunnen ze ook recreatieve of educatieve
software draaien.  Ze zijn echter w‚l bestand tegen een
glas cola over het scherm, koekkruimels of een duwtje
tegen de rolstoel.
De Pegasus is zo'n computersysteem dat, eens de door de
gebruiker gewenste software is ge‹ntegreerd, een flexibel
communicatiehulpmiddel wordt.  Een standaard touch-screen,
dat toelaat te selecteren door het scherm aan te raken, 
en een geluidskaart maken het hele systeem nog
gebruiksvriendelijker. Neem daarbij nog de robuuste
uitvoering en de mogelijkheid tot integratie van de
gewenste software, en je kent meteen de troeven van dit
ambulante hulpmiddel.
Ook de Cameleon II kan worden omgetoverd tot een kant en
klaar communicatiehulpmiddel; aanpassing van de software
aan de gebruiker en de situatie zorgen voor de
flexibliteit. Een andere positieve noot: hier werd
eveneens aan de bevestiging van het toestel op een
rolstoel  gedacht.
Enkel het prijskaartje dat (momenteel nog ?) aan deze
toestellen vasthangt, maakt het overwegen van de aanschaf
van een "gewone" draagbare computer met
communicatiesoftware zeker nog de moeite waard. Reken
immers al gauw op een 200.000 … 300.000 BEF vooraleer je
Pegasus of Cameleon ge‹nstalleerd is.  
Elly Besard
Cel Spraak

Toegankelijke websites:  ook iets voor personen met een
visuele handicap?
Het world wide web (www) is zonder twijfel ‚‚n van de
bekendste en populairste toepassingen van internet. Door
middel van een computer-programma, een zogenaamde browser
of grasduiner, krijgt de gebruiker toegang tot www-servers
die over heel de wereld opgesteld staan. Op deze servers
kan de meest diverse informatie gevonden worden, gaande
van elektronische telefoonboeken of reservatiediensten
voor tickets tot productinformatie van commerci‰le
firma's. Je kan het zo gek niet bedenken of het is wel op
een of andere website te vinden.
De webpagina's bevatten meestal een aantal elementen zoals
foto's en bewegende beelden die ontoegankelijk zijn voor
visueel gehandicapte lezers. Nochtans bestaan er een
aantal relatief eenvoudige richtlijnen voor het maken van
toegankelijke webpagina's. Het zou ons te ver leiden om ze
hier allemaal uit te doeken te doen, maar we kunnen u
alvast verwijzen naar enkele websites die het goede
voorbeeld geven en eveneens nuttige tips i.v.m.
toegankelijkheid aanreiken.
Bij het National Center for Accessible Media uit Boston
(USA) werd een speciaal symbool ontworpen dat de maker van
een website op vrijwillige basis kan gebruiken om aan te
geven dat zijn website toegankelijk is. Het symbool heeft
de vorm van een wereldbol met een sleutelgat (figuur 1).
Er is echter geen enkele garantie dat websites die dit
symbool bevatten volledig toegankelijk zijn. Het webadres
waar het symbool kan gevonden worden is:
http://www.boston.com/wgbh/pages/ncam/symbolwinner.html.
Ook in Boston experimenteert een openbaar televisiestation
met de toegankelijkheid van websites voor zowel visueel
gehandicapten als slechthorenden. Voor slechtzienden werd
er een logo met een grote letter D ontworpen (figuur 2),
dat foto's en figuren voorafgaat. Door dit logo aan te
klikken wordt een omschrijving van 2 … 3 zinnen getoond in
plaats van de figuur. Het webadres is:
http://www.boston.com/wgbh/pages/access/accessinstructions.html.
Een complete gids over het opzetten van een toegankelijke
website vindt u op de website van het Trace R&D Center van
de Universiteit van Wisconsin (USA). Het webadres is:
http://www.trace.wisc.edu/world/web/index.html.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden om u een idee te geven
en een eind op weg te zetten om zelf op ontdekkingstocht
te trekken op het World Wide Web. Goede reis.
Gerrit Van den Breede
Cel Infovisie

Telefoontoestellen voor slechthorenden en
hoortoesteldragers
Mensen met een gehoorverlies hebben vaak problemen bij
gebruiken van een telefoon omwille van een beperkte
spraakverstaanbaarheid en/of om het belsignaal waar te
nemen.
De firma Tiptel nv heeft sinds kort een nieuw gamma design
telefoontoestellen op de markt gebracht van de Deense
fabrikant KIRK TELECOM. Bij het ontwerp van deze
toestellen is rekening gehouden met hoortoesteldragers: er
is een extra spoel voorzien in de hoorn waardoor men een
betere versterking krijgt als men het hoortoestel op de
T-stand plaatst.  Ook het oproepsignaal is instelbaar,
d.w.z. een lage tonenbel voor mensen met voornamelijk een
verlies op de hoge tonen en een hogere tonenbel voor
mensen die meer verlies vertonen op de lage frequenties.
De Kirk telefoontoestellen zijn reeds verkrijgbaar vanaf
2.095 BEF (incl. BTW).
Verdere informatie over de Kirk telefoontoestellen en het
adres van de dichtsbijzijnde winkel waar u deze kunt
vinden kan u bekomen via Tiptel NV Leuvensesteenweg,
542/19a, 1930 Zaventem, Tel: 02/725 30 94 of fax: 02/725
47 08.
Amina Van Ballaer
Cel gehoor

Communicatie, Spel en Spellen
Creatief omgaan met spel en communicatie
Studiedag ISAAC-nf
Programma:
Na ontvangst en opening worden in de voormiddag volgende
lezingen aangeboden:
* Verbeelden in Spel en Tekeningen; Mevr. Drs. Eveline A.
  Groothoff (Univ Leiden)
* (Voor)lezen met niet of nauwelijks sprekende kinderen;
  Marjan Veen, Marloes Teeuw (RC Heliomare)
* De omgekeerde wereld; Andries Lohmeijer (KITT
  Engeineering) Muziek brengt mensen in beweging.
  Lichaamsbeweging omzetten in muziek
's middags wordt de Algemene Ledenvergadering ISAAC-nf
gehouden en is een lunch voorzien.
In de namiddag kunnen twee workshops gevolgd worden uit
een aanbod van vijf.
* Workshop 1: (Voor)lezen met niet of nauwelijks sprekende
  kinderen.
* Workshop 2: De omgekeerde wereld.
* Workshop 3: Ouders tonen hun zelfgemaakte spel- en
  communicatiemateriaal en vertellen over hun ervaringen.
* Workshop 4: Peptalk (internet toepassingen voor mensen
  met een communciatiehandicap)
* Workshop 5: Dichten. Dichten in taal of in symbolen.
Plaats: De Schakel in Nijkerk (Nederland)
Datum: vrijdag 25 april 1997
Ge‹nteresseerden kunnen verdere informatie en een
inschrijvingsformulier vragen aan Goedele Anciaux, Vlicht
Cel Gehoor, UIA labo Med. Elek. Universiteitsplein 1, 2610
Wilrijk, tel: 03/820 26 26, fax: 03/820 26 15