@@AR
@@26


Toegang tot internet:: instellen van Windows en de
bladerprogramma's

Maria Noyons

"Hoe kan ik de informatie tijdens het surfen op het internet
beter zien?" "Hoe doorloop ik de webpagina's het
makkelijkst?" "Hoe combineer ik mijn hulpmiddelen met een
internet-browser onder Windows 95?" In een reeks artikelen
over internet zullen we deze vragen trachten te
beantwoorden. We gaan hierbij uit van de twee populairste
internet-bladerprogramma's (browsers): Netscape Navigator
4.03 en Microsoft Internet Explorer 4.0.
Mijn eerste ervaringen om als ziende te surfen op het
internet waren zeer verwarrend. Door de veelheid aan
informatie, de talrijke plaatjes en kleuren en de steeds
wisselende lettertypes en -formaten zag ik soms door de
bomen het bos niet meer en vroeg ik me af: "Wat is hier nu
eigenlijk leuk of nuttig aan?". Of je nu een visuele
beperking hebt of niet, er blijkt hoe dan ook een flinke
leerperiode nodig om op een effectieve wijze informatie op
internet te vinden. Niet alleen de wijze waarop
verschillende webstekken (sites) gegevens weergeven is een
probleem; ook het leren omgaan met een nieuw
informatiesysteem vergt enige inspanning.

1. Gegevensweergave op het scherm
Goed leesbare lettertypes en goed contrasterende kleuren op
het scherm kunnen die leerperiode voor mensen met een
visuele beperking gunstig be‹nvloeden. Zowel binnen Windows
als binnen de internet-bladerprogramma's kunnen dergelijke
verbeteringen van de weergave doorgevoerd worden. Het is
soms even zoeken naar deze mogelijkheden, die vaak verstopt
zijn onder menu-opties als "weergave", "voorkeuren", of
"opties", maar eenmaal gevonden kunnen ze veel gebruiksgemak
opleveren. In dit artikel beschrijven wij de
instelmogelijkheden van enerzijds Windows z‚lf en anderzijds
van de bladerprogramma's.

2. Windows optimaal instellen
Voor sommige slechtzienden is een vergrotingsprogramma, mits
een optimaal gebruik van de vormgevingsopties van Windows,
niet noodzakelijk. Via deze vormgevingsopties kan u de
kleuren en lettertypes van ieder element (titelbalk,
vensterkader, schuifbalk, etcetera) van de Windows-
gebruikersinterface instellen. Een dergelijke set kleuren en
lettertypes wordt een schema genoemd.
Windows kent verschillende standaardschema's maar u kunt ook
een eigen schema maken of een bestaand schema aanpassen via
het tabblad "Vormgeving", dat u bereikt door in het
"Startmenu" het "Configuratiescherm" te kiezen en vervolgens
het "Beeldscherm"-pictogram te activeren.
Ervaring leert dat vergrotingsprogramma's goed samenwerken
met het schema "Windows-standaard (extra groot)". Enige
aanpassing is dan nog mogelijk door bijvoorbeeld een
vetgedrukte letter te kiezen binnen de items "menu" en
"pictogram". Er doen zich echter problemen voor wanneer ‚‚n
van de schema's "hoog contrast" gekozen wordt of als de
"hoog contrast"-optie aangekruist staat in het tabblad
"Weergave" van de optie "Toegankelijkheid" van het
configuratiescherm.

3. De bladerprogramma's optimaal instellen
Om de informatie van internet-pagina's te kunnen lezen en de
hypertext-koppelingen te kunnen gebruiken is een speciaal
toepassingsprogramma nodig: een zogenaamde browser of
bladerprogramma. Er bestaan verschillende browsers voor
verschillende besturingssystemen. In dit artikel beperken
wij ons tot de twee courant verkrijgbare bladerprogramma's
voor Windows: Netscape Navigator en Microsoft Internet
Explorer. Beide programma's nemen netjes de

voorkeurinstellingen van Windows over: de lettertypes en
kleuren die u onder Windows ingesteld hebt, komen ook terug
in deze programma's. Dit is al een begin voor een goede
weergave maar met de instellingen van de browser kan u de
weergavekwaliteit nog verder opdrijven.
*Werkbalken
 Voor sommige mensen zijn werkbalken storend, andere vinden
 ze juist nuttig. In beide browsers kan u kiezen of u met of
 zonder deze balken werkt. Bij zowel Microsoft Internet
 Explorer als Netscape Navigator kan u de werkbalken naar
 wens instellen: grote knoppen met pictogrammen ‚n tekst of
 kleinere knoppen zonder tekst. De werkbalk kan ook
 geminimaliseerd worden tot ‚‚n enkele knop. De mogelijkheid
 tot het oproepen van een werkbalk door middel van een
 sneltoets zou een goede toevoeging zijn.
*Patronen, tekstkleur en achtergrondkleur
 Bij het surfen op internet krijgt u soms te maken met
 patronen die op de achtergrond van een webpagina domineren
 om de pagina visueel aantrekkelijker te maken. Meestal komen
 deze achtergrondpatronen de leesbaarheid niet ten goede. Bij
 beide browsers kunt u aangeven of u patronen wel of niet
 toestaat op de achtergrond en kunt u bovendien de kleur van
 de tekst- en de achtergrond naar eigen voorkeur instellen.
*Hypertext-koppelingen
 Hypertext-koppelingen (hyperlinks) worden standaard
 weergegeven als onderstreepte blauwe tekst. Koppelingen die
 u reeds bezocht hebt, herkent u aan onderstreepte paarse
 tekst. Bij beide programma's kunt u deze kleuren naar wens
 veranderen zodat de tekst beter van de achtergrond te
 onderscheiden is. Met de tab-toets kunt u in zowel Internet
 Explorer als Navigator van koppeling naar koppeling
 springen, al vinden we de volgorde van deze sprongen niet
 altijd logisch.
*Lettertypes
 Het is soms ergerlijk dat lettertypes en -grootte per
 webstek verschillen. Bovendien maakt tekst op een webpagina
 soms deel uit van een figuur (bijvoorbeeld de tekst die op
 een knop staat), waardoor de gebruiker geen enkele invloed
 op het lettertype of -grootte kan uitoefenen. Voor het
 merendeel van de tekst op een webpagina zijn lettertype of -
 grootte echter w‚l door de gebruiker instelbaar. Bij beide
 browsers kunt u uw voorkeur lettertypes en -grootte
 instellen voor zowel het proportionele als het niet-
 proportionele font. Als u de lettergrootte echter groter
 maakt dan 18 punten, kunt u problemen krijgen bij
 gelijktijdige weergave van twee vensters. Soms valt dan een
 deel van de tekst van ‚‚n van de vensters buiten het beeld.
 Bij Netscape Navigator kunt u bovendien de sneltoetsen "Ctrl
 ]" en "Ctrl [" gebruiken om de tekst van een pagina te
 vergroten of te verkleinen, wat we een
 gebruikersvriendelijke functie vinden.

==========
Verklaring terminologie
==========
-internet: een wereldomvattend en gedecentraliseerd netwerk
 van computers dat verschillende toepassingen biedt,
 waaronder world wide web, email, FTP, nieuwsgroepen,
 etcetera
-world wide web (www): een wereldwijd netwerk van webstekken
 waarop informatie onder de vorm van tekst, grafisch materiaal,
 geluid en video te vinden is; veel informatie die voorheen
 onder andere via FTP of Telnet werd aangeboden kan nu ook via
 dit netwerk gevonden worden.
-bladerprogramma (browser): toepassingsprogramma waarmee je
 de informatiepagina's van de webstekken op het internet kunt
 lezen en dat tevens de mogelijkheid biedt om via
 hyperlinks van de ene webstek of pagina naar de andere te
 springen.
-webstek (website): locatie waar een centrale computer (een
 web server) een verzameling webpagina's beschikbaar stelt
 voor het grote publiek; zo'n webstek kan je benaderen door
 in de browser het adres (URL) van die stek in te typen.
-webpagina: document (opgemaakt in de HTML-taal) dat via het
 internet toegankelijk wordt gemaakt voor het grote publiek;
 we onderscheiden een thuispagina (home page) die fungeert
 als toegangspagina tot een webstek en de subpagina's
 (subpages) die vanuit de thuispagina kunnen worden
 opgeroepen.
-HTML: staat voor HyperText Markup Language en is de
 opmaaktaal waarin internetpagina's worden gecre‰erd.
-hypertext-koppeling (hyperlink): element binnen een
 webpagina (meestal weergegeven door gekleurde onderstreepte
 tekst) die door erop te klikken toegang geeft tot een andere
 pagina of een andere webstek.
-kader (frame): soms wordt een webpagina horizontaal en/of
 verticaal opgesplitst in meerdere kaders die elk een
 specifieke functie (kader met menu, kader waarin de
 eigenlijke informatie verschijnt, kader met
 reclameboodschap, etcetera) hebben.
-werkbalk: horizontale balk met knoppen
 en uitklapmenu's; voor muisgebruikers
 biedt een werkbalk een alternatieve bedieningswijze voor
 commando's die ook in de klassieke menubalk te vinden
 zijn; werkbalken bevinden zich bij de meeste toepassings-
 programma's net onder de menubalk.
-tabblad: bij elkaar horende informatie in een dialoog-
 venster wordt vaak gegroepeerd op zogenaamde tabbladen
 die op elkaar liggen met aan de bovenzijde een uitstekend
 strookje waarop een tekstaanduiding staat; door hier met
 de muis op te klikken wordt het tabblad zichtbaar.
-achtergrondpatronen: het achtergrondpatroon kan
 vergeleken worden met een soort behangpapier dat als
 achtergrond van een webpagina fungeert en uitsluitend de
 bedoeling heeft de pagina visueel op te fleuren.
-configuratiescherm: speciaal venster van Windows 95 dat
 toegang geeft tot al de instellingen van het
 besturingssysteem, van de computer en van de randapparaten;
 voorbeelden van onderdelen van het configuratiescherm zijn
 "Beeldscherm" (met al de beeldscherminstellingen) en
 "Toegankelijkheid" (met instellingen die het gebruik van
 Windows voor gehandicapten vergemakkelijken).
-schema: een verzameling van kleur- en lettertype-
 instellingen voor de diverse onder-delen van de Windows-
 gebruikersinterface kan bewaard worden als een schema.
==========