@@AR
@@22


Nog een kopje koffie? Java toegelicht

Jeroen Baldewijns

Wie zich enigszins voor internet interesseert, heeft de naam
"Java" al wel eens gehoord. De meesten onder ons denken
hierbij spontaan aan een lekker bakje koffie. We moeten je
teleurstellen. Java heeft niets met dit bruine vocht te
maken, behalve dat de naam bedacht zou zijn in een
Californische koffieshop.

Wat is Java?
Java is een programmeertaal die in 1991 door
informaticagigant Sun Microsystems werd ontwikkeld, maar pas
in 1995 echt doorbrak nadat zowat alle belangrijke
softwareproducenten een licentie kochten om Java-
toepassingen voor het op dat moment populair wordende
internet te ontwikkelen. Intussen is Java d‚ standaard
geworden voor internet-toepassingsprogrammaatjes.
Deze programmeertaal heeft als voordeel dat er platform-
onafhankelijke toepassingsprogramma's mee gemaakt kunnen
worden. Dit zijn programma's die op zowat ieder computertype
kunnen werken en dus ideaal zijn voor het internet. Door
zo'n programma op een internet-server (computer die via
internet toegankelijk is) te plaatsen, is het voor iedere
internet-gebruiker beschikbaar, op voorwaarde dat Java
ondersteund wordt door je bladerprogramma.

Het idee van de "Netwerk Computer"
Een paar jaar geleden trachtte Sun Java te promoten als d‚
programmeertaal bij uitstek voor het ontwikkelen van een
nieuwe generatie toepassingsprogramma's, die de huidige
tekstverwerkers, rekenbladen, tekenprogramma's,... moesten
vervangen. Deze programma's zouden gratis via het internet
beschikbaar worden gesteld en gebruikt worden op een Netwerk
Computer (NC) en dus niet op de huidige Personal Computer
(PC).
Een NC is een sterk afgeslankte variant van de PC, zonder
eigen opslagapparaten (harde schijf, diskettelezer, CD-ROM-
speler) maar wel met interne modem en netwerkfaciliteiten.
Het prijskaartje van een NC zou ongeveer de helft van dat
van een klassieke PC moeten bedragen. Een dergelijke
computer slaat dus zelf geen programma's op, maar plukt
Java-toepassingsprogramma's van het internet en biedt die
vervolgens aan aan zijn gebruiker.
Het doel van deze strategie was ondubbelzinnig: een halt
toeroepen aan de spiraal van steeds stijgende
hardwarevereisten en aan de noodzaak tot het kopen van erg
logge en dure toepassingsprogramma's (gevolgd door een hele
resem updates). Het gros van de informatica-industrie deelde
deze mening echter niet en de NC is dus nooit echt
doorgebroken.

Applets
Dit betekende echter niet het einde voor Java. Het idee van
toepassingsprogramma's die op diverse computertypes
bruikbaar zijn, bleef met name voor de ontwikkelaars van
websites zeer interessant. Door het maken van kleine Java-
programmaatjes (de zogenaamde Applets) voegen zij zowel
functionaliteit als extra opsmuk toe aan webpagina's. Indien
de bladeraar Java ondersteunt, worden deze Applets samen met
de webpagina ingeladen en uitgevoerd.

Java en toegankelijkheid
Zoals zo vaak in het verleden, hield Java echter geen
rekening met toegankelijkheid voor gehandicapten. Maar daar
komt stilaan verandering in. Gesteund door gehandicapte
computergebruikers ontwikkelde Sun versie 2 van Java, dat
extra voorzieningen (vergelijkbaar met MSAA van Microsoft)
heeft om toegankelijkheid te waarborgen. Programmeurs kunnen
dankzij deze voorzieningen extra tekstuele informatie in hun
programma's inbakken over visuele elementen die zienden op
hun scherm te zien krijgen. Deze informatie kan in
alternatieve vormen (spraak, braille,...) weergegeven voor
gehandicapte PC-gebruikers.
Ook IBM, dat zich reeds lang bekommert om de bruikbaarheid
van computers voor gehandicapten, droeg zijn steentje bij
tot de toegankelijkheid van Java door een Java Screen Reader
te ontwikkelen. Deze Screen Reader gebruikt een
spraaksynthesizer om tekst, pictogrammen en
bedieningselementen die een Java-programma genereert, te
laten uitspreken.
De derde hoofdrolspeler in dit verhaal is Microsoft, die
zijn ervaring met MSAA (dat Windows en de Office-
toepassingen toegankelijker moet maken), nu ook toepast op
het domein van Java. Active Accessibility for Java is een
product dat in grote lijnen vergelijkbaar is met de
toegankelijkheidstechnologie van Sun.

Toepassingen
Op de CSUN-conferentie in maart 99 werd een tweetal concrete
toepassingen getoond van Java-toegankelijkheid:
-Peter Korn, die nu voor Sun werkt maar voorheen actief was
 als drijvende kracht achter Berkeley Systems (de firma die
 al GUI-toegangsprogramma's voor de Mac maakte, toen er van
 Windows nog lang geen sprake was), toonde een versie van het
 ICEmail programma, dat met behulp van Java 2 zodanig werd
 aangepast dat het perfect met een spraaksynthesizer
 samenwerkte. Deze aanpassing had nauwelijks twee uur
 programmeertijd gekost. Dit terwijl de makers van het
 origineel helemaal geen rekening hadden gehouden met
 toegankelijkheid van hun toepassing.
-Het National Center on Accessible Multimedia (NCAM) toonde
 enkele educatieve CD-ROM's. De programma's op de CD's werden
 toegankelijk gemaakt door ze met behulp van Java 2 te
 herschrijven.

Voor meer info over Java verwijzen we u naar de website van
Sun Microsystems: http://www.sun.com/