@@AR
@@20


Is er nog leven naast Windows 95 en 98 ?
Toegangssystemen voor NT, OS/2, Unix en MacOS
Maria Noyons
Jeroen Baldewijns

Of je het nu graag hebt of niet, je kan er niet omheen:
Windows 95 en zijn recentere broertje 98 bekleden al sinds hun
ontstaan de eerste plaats in de hitparade van de meest gebruikte
besturingssystemen voor PCs. Sterker nog, ze zijn gewoon de
standaard geworden.
Toch mogen we niet vergeten dat er nog een handvol andere
(belangrijke en minder belangrijke) besturingssystemen bestaan,
die op sommige vlakken zelfs een stuk innovatiever uit de hoek
komen dan het Windows duo, wat meteen ook hun belangrijkste
bestaansreden is.
Hoewel we beseffen dat de meeste niet- en slechtzienden die het
DOS-tijdperk ontgroeid zijn, nu onder Windows 3.1, 95 of 98
werken, vonden we het toch onze plicht om ook eens wat aandacht
te besteden aan de toegangsmogelijkheden van een viertal andere
besturingssystemen.

1. Windows NT
Terwijl DOS en Windows 95 of 98 meestal in de thuissituatie
worden gebruikt, komen we Windows NT bijna enkel tegen in
arbeidssituaties. Belangrijke voordelen van Windows NT als
besturingssysteem zijn de hoge mate van betrouwbaarheid (het
loopt minder vaak vast) en de ruimere mogelijkheden qua
beveiliging en beheersbaarheid binnen een netwerk. De prijs
bedraagt echter ruim het dubbele van die van Windows 95 of 98. De
gebruiker heeft het voordeel dat 95/98 en NT (hoewel de
achterliggende technologie grondig verschilt) qua uiterlijk en
bediening identiek zijn.
Toegang tot Windows NT met vergroting, spraak of braille wordt
nog maar in beperkte mate geboden, maar er wordt door de
hulpmiddelenproducenten hard aan gewerkt om hun vondsten voor
Windows 95 toe te passen op Windows NT.

*Magic NT, Henter-Joyce
Sinds de overname van Magic door Henter-Joyce is het een tijd
stil geweest rond dit vergrotingsprogramma. Maar nu belooft
Magic NT 6.0 een product te zijn met alle basisfuncties die we
van een vergrotingsprogramma verwachten: duidelijke interface,
diverse vergrotingsmogelijkheden, gladde-randoptie,
kleuraanpassingsmogelijkheden en lichtkrantfunctie. Gebruikers
van eerdere versies van Magic NT kunnen versie 6.0 gratis van het
internet halen.
Voor Magic NT is in Nederland nog geen leverancier bekend. In
Vlaanderen wordt het door Integra geleverd. Binnenkort zal een 40
minuten werkende demoversie op dit internetadres verkrijgbaar
zijn: http://www.hj.com

*Jaws for Windows NT, Henter-Joyce
Versie 3.2 van Jaws for Windows, die inmiddels in het Nederlands
beschikbaar is, kan (door de juiste sleutel te gebruiken) naar
keuze onder Windows 95, 98 of Windows NT ge‹nstalleerd worden. De
functionaliteit van Jaws onder Windows NT is gelijk aan die voor
Windows 95 of 98. Ten opzichte van versie 3.0 is de braille-
ondersteuning verbeterd. Het meertalige (helaas geen Nederlands)
spraaksyntheseprogramma Eloquence wordt gratis meegeleverd.
Jaws wordt in Nederland door Alva en in Vlaanderen door Sensotec
geleverd. Gratis demoversies van Jaws for Windows en van
Eloquence zijn verkrijgbaar via de website van de producent:
http://www.hj.com

*Lunar NT, Dolphin Computer Access
Het vergrotingsprogramma Lunar NT 2.02 is qua uiterlijk en
functionaliteit gelijk aan Lunar 95, is met een Nederlandstalige
interface beschikbaar en werkt met alle Windows NT 4.0-compatible
videokaarten in alle ondersteunde resoluties en kleuren. De
meeste basisfuncties zijn aanwezig: duidelijke interface,
verschillende vergrotingsmogelijkheden, gladde-randoptie en
kleuraanpassingsmogelijkheden. Een lichtkrantfunctie ontbreekt
echter.
Lunar NT wordt in Nederland geleverd door LVBC, Tieman, Kompagne
en Spin en in Vlaanderen door Data Braille Service en Integra.
Een 15 minuten werkende demoversie is via het internetadres van
de producent verkrijgbaar: http://www.dolphinusa.com

*Hal NT, Dolphin Computer Access
Hal NT 2.03 is een GUI-toegangsprogramma voor Windows NT 4.0 en
ondersteunt verschillende spraaksynthesizers en
spraaksyntheseprogrammas (van het type SAM en SSIL). Voor een
aantal brailleleesregels wordt een eerder beperkte ondersteuning
geboden. Dit programma is niet afhankelijk van MSAA en maakt geen
gebruik van macros. Het heeft wel de mogelijkheid om grafische
objecten te defini‰ren. De spraakmogelijkheden van Hal NT zijn
gelijk aan die van Hal 95.
Hal NT wordt in Nederland geleverd door LVBC, Tieman, Spin en
Kompagne en in Vlaanderen door Data Braille Service en Integra.
Een 40 minuten werkende demoversie kan je vinden op de website
van de producent: http://www.dolphinusa.com

*Supernova NT, Dolphin Computer Access
Supernova NT 1.02 is eigenlijk de optelsom van Lunar NT
(vergroting) en Hal NT (spraak- en brailleweergave). De
functionaliteit van dit pakket is gelijk aan de mogelijkheden van
Hal en Lunar samen. De gebruikersinterface van Lunar werd als
basis genomen en doorgevoerd naar het spraakgedeelte.
Verschillende leesregels worden serieel ondersteund. De
ondersteuning voor de Combibraille, Braudi en Pegasus
brailleleesregels werd sterk verbeterd door respectievelijk
Tieman, Data Braille Service en Integra. Binnenkort wordt een
nieuwe versie van dit product (Beta v3.09 is nu in omloop) ver-
wacht. De functionaliteit voor ondersteuning van de Combibraille
leesregel zal dan sterk verbeterd zijn.
Supernova NT wordt in Nederland geleverd door LVBC, Tieman,
Kompagne en Spin en in Vlaanderen door Data Braille Service en
Integra. Een 30 minuten werkende demoversie is verkrijgbaar via
dit internetadres: http://www.dolphinusa.com

*Argus 3000/I, Reinecker
Argus 3000/I is een vergrotingssysteem op een uitbreidingskaart,
die naast Windows 95-PCs ook bruikbaar is op computers die onder
Windows NT, OS/2 of Unix draaien. De vergroting, die instelbaar
is tot 11 maal, volgt zowel de muisaanwijzer als de tekstcursor.
Argus 3000/I biedt verder tal van andere nuttige
vergrotingsfuncties, zoals gladde letterranden, werken met
deelbeelden, elektronisch loepje, lichtkranteffect, instelbare
kleuren, negatief beeld,...).
Deze kaart is verkrijgbaar bij Reinecker Reha Technik Nederland,
Erocos en Van Hopplynus.
Een technische fiche van dit product vindt u in IM van december
96.

*ZoomText Xtra NT, AI Squared
Dankzij de Beta 2-versie was reeds een eerste kennismaking
mogelijk met ZoomText Xtra 7.0 onder Windows NT 4.0. Enkele
functies werken al naar behoren, maar dit product is zeker nog
niet af. AI Squared belooft dat de functionaliteit gelijk zal
zijn aan die van ZoomText Xtra voor Windows 95.
U kan deze beta-versie van dit internetadres halen en gedurende
30 dagen uitproberen: http://www.aisquared.com
2. OS/2

*Screen Magnifier/2, IBM
Screen Magnifier/2 is een vergrotingsprogramma voor het
besturingssysteem OS/2, beide door IBM ontwikkeld. De vergroting,
die van 2 tot 32 maal instelbaar is, volgt zowel de muisaanwijzer
als de tekstcursor en de menuselectiebalk. Verder worden tal van
andere nuttige functies geboden, zoals een lichtkrantfunctie, de
mogelijkheid om de muisaanwijzer in het midden van het beeld te
fixeren en ruime kleurinstellingen. De mogelijkheid om met
deelbeelden te werken en gladde letterranden zijn niet voorzien.
Op deze punten blijft het pakket wat achter op zijn Windows-
concurrenten.
In Vlaanderen is dit programma verkrijgbaar via een aantal
gespecialiseerde IBM-verkopers (lijst verkrijgbaar bij de vzw
Gehandicapten en Informatica). In Nederland zijn Alva en Kompagne
de leveranciers.
Meer informatie over dit product vindt u in IM van december 95.
Een technische fiche vindt u in het juni-nummer van dat jaar.

*Screen Reader/2, IBM
Screen Reader/2 is een schermuitleesprogramma voor OS/2, ook
allebei door IBM ontwikkeld. Dit pakket werkt met tal van
spraaksynthesizers (zoals de Apollo) en diverse brailleleesregels
(Alva, Tieman, Papenmeier). Belangrijk is nog dat er een
Nederlandse versie van dit product bestaat en dat het met Screen
Magnifier/2 kan samenwerken.
De Duitse hulpmiddelenproducent Papenmeier brengt dit pakket, met
een verder doorgedreven ondersteuning voor de Braillex
leesregels, op de markt onder de naam OS/2 Dots.
In Vlaanderen is Screen Reader/2 verkrijgbaar via een aantal
gespecialiseerde IBM-verkopers (lijst verkrijgbaar bij
Gehandicapten en Informatica). In Nederland zijn Alva en Kompagne
de leveranciers.
Meer informatie over dit product vindt u in IM van december 95.
Een technische fiche vindt u in het juni-nummer van dat jaar.

*Argus 3000/I, Reinecker
Zie punt 1 over Windows NT.

3. Unix
*Beam XVI, Beam
De Beam XVI is een terminal voor X-Windows (grafische
gebruikersomgeving van het besturingssysteem Unix) met
voorzieningen voor slechtzienden. Hij wordt namelijk standaard
geleverd met een 43 of 51 cm kleurenmonitor en bevat de nodige
hard- en software om een vergroting tot 4 maal te realiseren. De
vergroting volgt zowel de muisaanwijzer, de tekstcursor als de
focus. Aan bijkomende spraakondersteuning wordt gewerkt.
Dit product is enkel verkrijgbaar via de Britse producent Beam.

*Argus 3000/I, Reinecker
Zie punt 1 over Windows NT.

4. MacOS
*InLarge, Alva Access Group
InLarge is het enige ons bekende commerci‰le vergrotingsprogramma
voor Macintosh computers. De vergrotingsfactor is instelbaar van
2 tot 16 maal. De vergroting volgt zowel de muisaanwijzer als de
tekstcursor. Verder zijn de mogelijkheden zo beperkt dat dit
product nauwelijks vergelijkbaar is met de hedendaagse
vergrotingsprogrammas voor Windows.
InLarge v2.1 is verkrijgbaar via Alva Access Group in de
Verenigde Staten (op aanvraag wordt het ook door Alva in
Nederland geleverd, maar dan zonder verdere ondersteuning). Een
demoversie vindt u op de website van de producent:
http://www.aagi.com

*OutSpoken, Alva Access Group
In 1988, op een moment dat er nog lang geen sprake was van
toegang tot Windows, was OutSpoken het eerste programma dat een
grafische gebruikersinterface (die van de Macintosh) toegankelijk
maakte via Engelse spraak. Van dit programma is zopas een grondig
vernieuwde versie (8.0) verschenen, die compatibel is met MacOS 8
en heel wat nieuwe functies biedt. Dit programma spreekt zowat
alles uit wat op het scherm verschijnt en biedt een alternatief
voor de muisbediening. Het programma heeft hiervoor geen extra
hulpmiddelen nodig. De standaard geluidsfaciliteiten van de Mac
en het standaard tekst-naar-spraakprogramma (PlainTalk met
bijbehorende stemmen) van het Macintosh besturingssysteem worden
benut. OutSpoken kan samen met InLarge gebruikt worden.
In Duitsland verkoopt de firma Vertical Informatik het op
OutSpoken gebaseerde Salto Vocale, dat de Duitssprekende
synthesizer Citator ‚n de 80-cellige HandyTech brailleleesregel
ondersteunt.
OutSpoken v8.0 is verkrijgbaar via Alva Access Group in de
Verenigde Staten (op aanvraag wordt het ook door Alva in
Nederland geleverd, maar dan zonder verdere ondersteuning). Een
demoversie vindt u op de website van de producent:
http://www.aagi.com