@@AR @@24 Toegankelijke webpagina's cre‰ren... Een kwestie van regeltjes volgen Jeroen Baldewijns Jan Engelen Het wereldwijde web is de laatste jaren uitgegroeid tot ‚‚n van de krachtigste media voor informatieverspreiding. Voor duizenden visueel gehandicapten vormt dit web nog steeds de beste hoop om volledige en gelijkwaardige toegang te krijgen tot dezelfde informatie als hun ziende medemensen. Het probleem is echter dat nog steeds al te veel websites slecht (of soms helemaal niet) toegankelijk zijn voor hulpmiddelengebruikers. De belangrijkste oorzaak hiervan is voor ‚‚n keer niet te zoeken in ‚‚n of andere incompatibiliteit die hulpmiddelen ervan weerhouden om toegang te hebben tot het web, maar in het feit dat veel ontwerpers van webpagina's geen rekening houden met de noden van gehandicapten. Maar hoe kan je er als ontwerper van een website voor zorgen dat je pagina's bruikbaar zijn door visueel gehandicapten? In IM 12,4 van december 1998 verwezen we naar een aantal websites die het maken van toegankelijke webpagina's aanmoedigen en hier concrete tips bij geven. Omdat (nog) niet al onze lezers over internet beschikken en omdat er in de aangehaalde webpagina's veel Engels vakjargon zit, geven we op algemene aanvraag een beknopt overzicht van de belangrijkste richtlijnen voor het maken van toegankelijke webpagina's: 1.Aanklikbare grafische elementen (image maps) zoals logo's, knoppen,... moeten voorzien worden van een tekstequivalent dat zinvol is (niet: "Klik hier") en dat dus het doel of de functie van dat element weerspiegelt. 2.Informatieve grafische elementen zoals grafieken, foto's, animaties, videofilmpjes,... moeten voorzien zijn van een beschrijvende tekst die ervoor zorgt dat de gebruiker geen informatie misloopt als hij de figuur niet kan zien. 3.Bij geluidsfragmenten en video-informatie moet steeds een transcriptie (getypte tekstversie) van de gesproken tekst geboden worden. 4.Zorg ervoor dat het niet noodzakelijk is om kleuren waar te nemen om de inhoud van de pagina te kunnen begrijpen. 5.Streef steeds een correct gebruik na van de HTML- structuurelementen. Maak hierbij gebruik van stijlbladen (stylesheets), maar verifieer of het document leesbaar blijft als het bladerprogramma (browser) deze stijlbladen niet ondersteunt. 6.Vermijd het gebruik van meerdere talen op ‚‚n pagina en gebruik ook zo weinig mogelijk afkortingen, want beide zijn storend voor gebruikers van spraaksynthesizers. 7.Tabellen worden liefst eenvoudig gehouden en voorzien van titels bij de rijen en de kolommen. Bij complexe tabellen wordt best een alternatieve tekstvoorstelling uitgewerkt. Tabellen mogen niet gebruikt worden voor de opmaak van gewone tekst, hiervoor dienen de stijlbladen! 8.Opsommingen van koppelingen die door komma's gescheiden zijn, moeten gemeden worden, want zo'n opsomming wordt soms als ‚‚n link ge‹nterpreteerd. Tussen twee koppelingen kan best een niet-link-tekstblokje (voorafgegaan en gevolgd door een spatie) gevoegd worden. 9.Pagina's met kaders worden bij voorkeur opgesplitst in twee of meer pagina's zonder kaders. 10.Formulieren moeten volledig ingevuld kunnen worden met behulp van het toetsenbord, zonder gebruik van de muis. Bij complexe formulieren kan eventueel een faxnummer of email- adres opgegeven worden, als alternatief om de benodigde informatie op te sturen. 11.Maak zoveel mogelijk gebruik van de nieuwe mogelijkheden van HTML4, waarmee extra beschrijvende informatie meegegeven kan worden. 12.Er zijn ook heel wat aandachtspunten die een webpagina niet enkel voor gehandicapten maar evenzeer voor de doorsnee internet-surfer een stuk gebruikersvriendelijker maken. Een logische structuur doorheen de diverse pagina's en gemakkelijk bruikbare navigatiemogelijkheden (zoals logische, eenduidige koppelingen) zijn hier slechts een paar voorbeelden van. 13.Als er echt veel visuele effecten en auditieve toeters en bellen op de webstek gewenst zijn, kan er overwogen worden om een tweede versie van de volledige website (automatisch genereerbaar) beschikbaar te stellen, die ontdaan is van elementen die moeilijk toegankelijk zijn voor gehandicapten. U bereikt hiermee bovendien de doelgroep van internetters die vanwege de werksnelheid bepaalde visuele functies uitschakelen of die nog een oudere versie van een bladerprogramma gebruiken. 14.Maak gebruik van de diensten van Bobby (http://www.cast.org/bobby), die uw webpagina's op toegankelijkheid controleert en u zonodig tekortkomingen meldt. Na dit overzicht mag duidelijk geworden zijn dat het cre‰ren van toegankelijke webpagina's helemaal geen supertechnische en zeker geen kostbare onderneming is. Het is gewoon een kwestie van bewustmaking van site-ontwerpers en het volgen van een handvol eenvoudige spelregels. Het cre‰ren van een toegankelijke website zal nauwelijks geld of werk kosten indien je als ontwerper van bij het prille begin rekening houdt met deze spelregels. We hopen hiertoe met dit artikel te kunnen bijdragen. Dit artikel is grotendeels gebaseerd op de Accessibility Guidelines van het WAI (Web Accessibility Initiative), die ontwikkeld werden binnen het World Wide Web consortium (W3C). Elektronische abonnees vinden deze complete set richtlijnen op hun diskette. Andere ge‹nteresseerden kunnen ze van het web halen (http://www.w3.org/tr/wd-wai-pageauth) of op aanvraag bij onze redactie verkrijgen.