@@AR @@26 Het schaakprogramma Nimzo, de mening van een verwoed schaker Ton Verhulst Op verzoek van de redactie van Infovisie Magazine "speelde" ik een tijdje met de tekstversie van het grafische schaakprogramma Nimzo 3.6. Dit is in 1997 speciaal voor DOS en voor gebruik met een brailleleesregel en/of spraaksynthesizer ontworpen door Erich Schmid. Hier volgen mijn bevindingen. Sterk en allround Nimzo is een geduchte tegenstander want als het programma op een snelle PC draait, dan bereikt het een speelsterkte van 2500 elo (de internationale sterktebepaling). Ter vergelijking: de ziende Nederlandse topspelers J. van der Wiel en J. Piket scoren respectievelijk 2519 en 2641 op deze schaal. Uit de ratinglijst gepubliceerd in de Schaakbaak (ledenorgaan in braille en op diskette van de Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten *) van december 1998, blijkt dat de beste speler 1880 elo haalt, terwijl het gemiddelde lid op een niveau van circa 1550 speelt. Het meest zal Nimzo benut worden als tegenstander om een genoeglijk partijtje schaak te spelen. Hierbij kan je kiezen met welke kleur je speelt en kan je de speelsterkte van Nimzo aanpassen aan jouw niveau. Verder kan je ondermeer: -De speelduur instellen (bijvoorbeeld 30 zetten in 90 minuten). -E‚n of meerdere zetten teruggaan tijdens het spel. -Per situatie opvragen welke de vijf meest gespeelde antwoorden zijn. -Nimzo ‚‚n of meer zetten voor jou laten bedenken en uitvoeren. -Van kleur wisselen, waardoor jij de partij van Nimzo voortzet en vice versa. -Een lopend spel tijdelijk afbreken om het later voort te zetten. -Een be‰indigd spel opbergen om het later nog eens te bestuderen. -Een bepaalde stelling opzetten en opvragen in hoeveel zetten schaakmat mogelijk is. Dit kan handig zijn bij het oplossen van een probleem. -Een stelling opzetten, ze laten analyseren en vanuit die stelling verder spelen. -Je speelpeil opvoeren met Nimzo als leraar, door onder zijn leiding begin-, midden- of eindspelstudies te maken. Spelen tegen Nimzo en de schermindeling Om tegen Nimzo te spelen, gebruik je een voor blinden aangepast schaakbord. Hierop plaats je de 32 stukken in de beginstelling. Dan start je het programma. Je doet een zet op het bord en meldt hem aan Nimzo (door bijvoorbeeld "e2 e4" in te typen). Na een druk op de enter-toets geeft Nimzo zijn tegenzet, die je op het bordje naspeelt. Vervolgens zet en typ jij je volgende zet, enzovoort. Op regel 2 staat een menu waaruit je een Nimzo-functie kan kiezen door de Alt-toets samen met een letter in te typen. Vervolgens spring je naar een vervolgscherm waarna je met de Alt-toets en een letter verdere keuzes kan maken. (Slecht)zienden kunnen ook met de muis op de knoppen klikken. Vanaf regel 3 is het scherm verticaal ingedeeld in vier vensters. In het linkervenster komen de antwoorden van Nimzo. In een volgend venster komen suggesties van Nimzo voor uw volgende zet. Daarnaast bevindt zich het boekvenster, waarin je kan zien welk handboek Nimzo op dat moment raadpleegt. In het rechtervenster staan de klokken van wit en zwart, waarvan er steeds ‚‚n loopt. Regel 15 dient voor het invoeren van de zetten. Op regel 17 staat de stelling van wit (bij aanvang staat er dus Ke1 Dd1 Ta1 h1, enzovoort) en op regel 18 zie je de stelling van zwart. Na elke zet past Nimzo deze regels aan. Op regel 19 staan de varianten die Nimzo doorrekent. Regel 25 tenslotte is de statusregel. Via Alt-toetscombinaties kan je steeds naar het gewenste venster springen, bijvoorbeeld naar stelling van zwart, de klok, de menuregel,... Instructiecassette en installatie Op de meegeleverde cassette wordt in het Duits stap voor stap verteld hoe Nimzo te installeren, hoe de diverse schermen eruitzien en welke toetsencombinaties (Alt + letter) er per scherm van belang zijn. Het gaat moeizaam om de hele tekst van ruim 75 minuten door te werken en alle toetsencombinaties te noteren. Het is mijns inziens veel leuker om het openingsscherm samen met een ziende schaakvriend te bestuderen, vervolgens te gaan spelen en pas later de vervolgschermen te bekijken. Nimzo's gebruikersinterface is tweetalig Duits en Engels. De toetsencombinaties zijn per taal verschillend. Op de cassette (die enkel in het Duits geleverd wordt) worden enkel de Duitse gegeven. Het pakket bestaat uit een beveiligde CD-ROM met versie 3 van het programma, een extra diskette met een update naar versie 3.6 en twee diskettes voor de omzetting van grafische naar tekstmode. De installatie is zeer eenvoudig. Praktische gegevens Een Pentium 200 en 60 Mbyte vrije harde schijfruimte (gesteld dat je alle handboeken wil installeren) zijn vereist om Nimzo op volle sterkte te laten spelen. De prijs bedraagt 229 NLG/104 EURO (inclusief verzendkosten). Je kan Nimzo bestellen bij de heer J.G. Louwman (zie Adressenlijst). Meer info vind je op deze website: http://www.gambitsoft.com Conclusie Nimzo is een zeer geavanceerd programma met vele mogelijkheden. De tekstversie is volledig door een blinde speler te bedienen, maar het is heel lastig en tijdrovend om je alle functies eigen te maken als je uitsluitend aangewezen bent op de gesproken handleiding. Een sterke schaker zal aan het programma veel plezier beleven. Een gemiddelde speler kan beter starten met het simpeler te bedienen Sargon 3, dat gratis verkrijgbaar is. Je kan het ondermeer via Elnet binnenhalen. Ook via internet kan er geschaakt worden: http://pine.cs.yale.edu:4201/cgi-bin/chessplayer * secretariaat van de Nederlandse Schaakvereniging van Visueel Gehandicapten: J. Boer, Boerheem 7, NL-9421 MB Bovensmilde.