@@UI @@03 Update-Info *Van 13 tot 16 oktober organiseerde de Brailleliga een hulpmiddelenbeurs waar-op de meeste Belgische leveranciers hun gamma toonden. We zetten de belang-rijkste nieuwtjes op een rijtje: -Tagarno Belgium demonstreerde de Nova, een eenvoudige kleuren TV-loep met automatische scherpstelling. De camera staat op een arm met daaronder het leesplateau en daarnaast een televisietoestel dat als beeldscherm dient. De bediening gebeurt via een controle-eenheid met slechts vier knoppen. -Bij Sensotec zagen we de Liberty Plus van Ash Technologies, een draagbare TV-loep met handcamera en een LCD-scherm (groter dan dat van de gewone Liberty). Dit toestel komt ook aan bod in het overzichtsartikel in dit nummer. -Data Braille Service toonde de Portavision van TechniBraille, eveneens een draagbare TV-loep met handcamera en LCD-scherm. De prijs bedraagt 164.300 BEF / 4.073 euro (inclusief BTW). Meer over dit toestel leest u in het overzichtsartikel in dit nummer. -De Lesefix 2000 van Frank Audiodata, die door Ergra Engelen getoond werd, is de opvolger van het autonome tekstherkenningssysteem Lesefix (ook SmartReader genoemd). Naast een hele resem functionele verbeteringen (25 meegeleverde talen, een ingebouwde diskette-eenheid, de mogelijkheid om een herkend document te voorzien van een ingesproken naam, een beter beheer van documenten, een losse scanner,...) springt ook de prijsdaling in het oog: van 232.150 BEF naar 151.200 BEF / 3.748 euro (inclusief BTW). -Bij Integra vernamen we dat de Pegasus brailleleesregels van JZ Automatizering voortaan optioneel uitgerust kunnen worden met een cursor-routingtoetsje boven elke braillecel. Verder was bij deze leverancier de Infra-Optron te zien, een tafelmodel kleuren TV-loep met als opvallendste kenmerk dat het leesplateau infrarood verlicht wordt, waardoor storende lichtreflecties op het te lezen document vermeden worden. Dit toestel kost 135.680 BEF / 3.363 euro. -Erocos toonde in avant-premiŠre een prototype van de Cyberbraille 80, de nieuwste 80-cellige brailleleesregel van Baum. Deze grote broer van de Cyberbraille 40 is een ultra-compact toestel, dat een USB-aansluiting biedt. Een prijs is nog niet gekend. -Bij LVI Belgium zagen we een prototype van de Magnilink Uil, een autofocus kleuren TV-loep met een PC-aansluiting, die uit vier delen bestaat: een besturingsconsole, een beeldscherm, een controle-eenheid en een frame waarop het leesplateau, de camera en de verlichting tot ‚‚n geheel bevestigd zijn. Op de controle-eenheid worden ondermeer de video-uitgang van de PC, de camera en het beeldscherm aangesloten. De bediening gebeurt via de compacte besturingsconsole. Om te schakelen tussen de verschillende beelden is een voetpedaal voorzien. Er werd veel aandacht besteed aan een gelijkmatige lichtspreiding op het leesplateau. Met het PC-beeld kan er ook in hogere resoluties gewerkt worden. Een prijs is nog niet gekend. *Voice Mate is de naam voor de opvolger van de Parrot Plus memorecorder (zie testverslag in IM 13,1 van maart '99). Het nieuwe toestel ziet er exact hetzelfde uit, maar is op diverse punten sterk verbeterd met het oog op bruikbaarheid voor visueel gehandicapten. We sommen de belangrijkste nieuwigheden op: -Er is een Nederlandse versie (naast 9 anderstalige versies) beschikbaar ! -Opslagcapaciteit van 40 minuten (verdrievoudigd ten opzichte van de Parrot). -Al de functies en toetsaanslagen worden uitgesproken, ook bij gebruik van de rekenmachine (die nu ook een Euro-convertiefunctie biedt). -Geheugeninhoud blijft bewaard bij het wisselen van de batterijen. -Koptelefoonaansluiting en koptelefoon standaard meegeleverd, keuze tussen acht mogelijke geluidsvolumes. -Voortaan is (indien u over de PC Link optie beschikt) de nieuwste versie van de interne software van de Voice Mate steeds beschikbaar via internet. Voorts is de Accessibility-optie uiteraard gebleven. Deze zorgt ervoor dat al de tekst die op het LCD-schermpje verschijnt, uitgesproken wordt ten behoeve van visueel gehandicapte gebruikers. In een volgend nummer publiceren we een technische fiche. Voor meer inlichtingen kan u terecht bij: Parrot Tel.: +33 1 44 78 81 10 Fax: +33 1 48 87 87 34 Email: parrot@parrot.fr Website: http://www.voice-assistant.com *Van het tekstherkenningsprogramma Open Book verscheen onlangs de "Ruby Edition". Als speciaal voor niet-zienden ontwikkeld programma was Open Book tot nog toe in staat om de tekst op een document te herkennen en via spraak voor te lezen. De Ruby Edition voegt hier een aantal nieuwigheden aan toe: -Speciale weergave-opties die de gebruikersinterface duidelijker maken voor slechtzienden, zoals de mogelijkheid om de tekst te vergroten (en de spraakuitvoer gelijktijdig te laten volgen), kleuren aan te passen en letter-, woord- en regelafstand in te stellen. -De gebruiker kan de prioriteit geven aan precisie of snelheid van herkenning. -Meegeleverd ViaVoice Outloud (IBM) spraaksyntheseprogramma. -Ondersteuning voor externe spraaksynthesizers (voor andere talen). Dit programma wordt geleverd op CD-ROM en stelt behoorlijke systeemeisen: een Pentium processor of hoger, Windows 95, 98 of NT 4.0, 32 Mb werkgeheugen, 100 Mb vrije harde schijfruimte, een CD-ROM-speler, een geluidskaart (als je het meegeleverde ViaVoice Outloud met Engelse, Franse of Duitse spraak wil gebruiken) of een SAPI- of SSIL-compatibele spraaksynthesizer (als je Nederlandse spraaksynthese wenst) en een HP- of Twain-compatibele scanner. Open Book is compatibel met Jaws en Win-Eyes. Een oude Open Book-versie kan ingeruild worden aan een gereduceerd tarief. Voor meer informatie kan u terecht bij Access Systems International Erocos, Integra en Alva of de producent: Arkenstone Tel.: +1 650 603 8880 Fax: +1 650 603 8887 Email: info@arkenstone.org Website: http://www.arkenstone.org/obu.htm *Tecso, het Canadese bedrijf dat we kennen van het zelfstudiepakket "Listening to Windows 95", lanceert twee nieuwe producten: "Listening to Windows 98" en "Listening to the Internet". Beide producten worden geleverd in een ringmap met daarin een zelfstudieprogramma op een CD-ROM, een handleiding in braille, grootdruk en op diskette en een tactiele gids met 14 vereenvoudigde schermbeelden. Verder wordt er ook nog gewerkt aan een gelijkaardig zelfstudiepakket voor Word. Deze producten zijn verkrijgbaar bij het American Printing House for the Blind. De Franstalige versies zijn in Frankrijk verkrijgbaar via Ceciaa en AVH. Meer informatie vindt u op de website van de producent (http://www.tecso.com) of bij de leveranciers: APH Tel.: +1 502 895 2405 Fax: +1 502 899 2274 Email: info@aph.org Website: http://www.aph.org AVH Tel.: +33 1 44 49 27 37 Fax: +33 1 44 49 27 20 Email: magasin@avh.asso.fr Website: http://www.avh.asso.fr Ceciaa Email: ceciaa@ceciaa.com Tel.: +33 1 42 26 13 13 Fax: +33 1 42 26 02 07 Website: http://www.ceciaa.com *TranSend is de naam van een nieuw product van de Amerikaanse producent van brailledrukkers Enabling Technologies. Hoewel het product op zich commercieel niet echt interessant is voor de Europese markt, vinden we de gebruikte techniek spitsvondig genoeg om hier even bij stil te staan. TranSend is een toestelletje dat het mogelijk maakt om braille en zwartschrift op ‚‚n document af te drukken. Het is namelijk een kastje dat op de PC aangesloten wordt en waaraan vervolgens een brailledrukker (van het merk Enabling Technologies) en een standaard Epson zwartdrukprinter worden gekoppeld. Als er vanaf de PC een printbevel gegeven wordt, onderschept de TranSend het bestand, maakt de interlinie groter (zodat braille en zwartdruk mooi tussen elkaar gedrukt kunnen worden), stuurt het bestand naar de zwartdrukprinter, vraagt de gebruiker om de afdruk in de brailledrukker te stoppen en stuurt het bestand tot slot naar de brailledrukker. Misschien een ideetje voor de Europese brailledrukkerproducenten ? Voor meer informatie kan u terecht bij: Enabling Technologies Tel.: +1 561 225 3687 Fax: +1 561 225 3299 Email: enabling@brailler.com Website: http://www.brailler.com *Het hing al een tijdje in de lucht maar nu is het officieel. De hulpmiddelenleverancier Van Hopplynus liet ons weten dat hij niet langer leverancier is van Reinecker TV-loepen. Het aanbod beperkt zich voortaan tot drie draagbare TV-loepen: de Magni-Cam van Innoventions en twee nieuwe toestellen van Enhanced Vision Systems, de Max en de MaxPort (zie overzichtsartikel in dit nummer). De Reinecker TV-loepen worden voortaan in Belgi‰ geleverd door Sensotec en door Editec. *Op 5 november werd in Japan een opmerkelijk hulpmiddel gelanceerd: de Scan Talk Reader. Dit is een handscannertje met ingebouwde spraaksynthesizer (ter grootte van een computermuis) waarmee je de artikelen van de krant kan scannen en laten uitspreken. Eigenlijk decodeert de Scan Talk Reader ultrakleine puntjes die op de krantenpagina gedrukt staan. De krant is hiervoor op een speciale manier gedrukt. Een pluspunt ten opzichte van de bij ons gangbare kranten voor visueel gehandicapten is dat ook de advertenties met de Scan Talk Reader kunnen gelezen worden. Het Scan Talk-systeem werd ontworpen door Olympus en de krant Asashi Shimbun. Deze laatste produceert ook de speciaal gedrukte krant. De Scan Talk Reader kost omgerekend zo'n 150 NLG / 2.800 BEF / 70 euro. *Microsoft Office 2000 is al enkele maanden op de markt. Op de Accessibility-webpagina van Microsoft (http://www.microsoft.com/enable) wordt uitgebreid melding gemaakt van verbeterde toegankelijkheidsmogelijkheden van dit pakket. Wij installeerden de Office 2000 Premium-versie en werden langzaam enthousiast. Voortaan kunnen knoppen in dialoogvensters en in werkbalken gemakkelijker via het toetsenbord bediend worden. Ook de hulpfunctie is beter benaderbaar via het toetsenbord. Er zijn meer sneltoetsen en de knopinformatie is verbeterd. Verder zagen we dat er nu ook hyperlinks kunnen worden toegevoegd via de snelmenu's. Met de spellingscontrole konden we meerdere talen binnen ‚‚n document controleren (standaard zijn Engels en Frans meegeleverd). Sommige nieuwe mogelijkheden, zoals gepersonaliseerde menu's (waarbij de meest gebruikte opties bovenaan komen te staan), roepen vragen op over de bruikbaarheid voor onze doelgroep. De combinatie met hulpmiddelen is dus het onderzoeken waard. In een volgend nummer komen we hier zeker op terug. *"Increasing the impact of assistive technology" is de titel van een cursuspakket, dat de bedoeling heeft om hulpverleners uit de sociale en medische sector (zoals verpleegkundigen, sociaal werkers, thuiszorgverleners, huisartsen,...) direct bruikbare informatie aan te bieden over hulpmiddelen voor ouderen en gehandicapten. Het cursuspakket bestaat uit een CD-ROM met handleiding en het cursusboek. Dit materiaal is verkrijgbaar in het Nederlands, Engels en Deens (vertalingen naar Spaans, Italiaans en Fins zijn in voorbereiding). De CD-ROM zit inhoudelijk goed in elkaar en is doorspekt met gevalstudies, oefeningen, verklaringen van terminologie, referenties naar boeken en websites en ge‹llustreerd aan de hand van foto's, schematische voorstellingen en videofilmpjes. "Increasing the impact of assistive technology" is dan ook een aanrader voor iedere hulpverlener uit de eerstelijnszorg. Dit pakket werd in opdracht van de Europese Commissie door de Fontys Hogescholen, in samenwerking met diverse andere Europese partners, ontwikkeld. Ook de diverse cellen van VLICHT (waaronder de Cel Infovisie) leverden informatie aan. Deze CD-ROM kost 15 euro. Voor meer info kan u terecht bij: Jan Steyaert Fax: +31 (0)40 246 62 53 Email: j.steyaert@fontys.nl Website: http://www.fontys.nl/impact *Binnen het Europese Titan-project, waarin VLICHT actief is, zal tegen het eind van dit jaar de CD-ROM "Hulpmiddelen voor PC-gebruikers met een motorische en/of visuele handicap" ontwikkeld en op de markt gebracht worden. Deze CD-ROM geeft een volledig overzicht van de computeraanpassingen die er voor de eerder genoemde doelgroepen op de markt zijn. Vertrekkend vanuit een aantal basisactiviteiten (zoals lezen, schrijven, computer gebruiken,...) worden de diverse hulpmiddelensoorten benaderd, die voor het uitoefenen van deze activiteiten in aanmerking komen. Bij iedere hulpmiddelengroep biedt de CD tekstuele informatie (definitie, indeling, aandachtspunten bij de keuze) en afbeeldingen. Voor de spraaksynthesizers worden er ook spraakvoorbeelden geboden. De informatie aangaande hulpmiddelen voor niet- en slechtzienden werd door de Cel Infovisie van VLICHT aangeleverd. De CD-ROM zal tegen productiekostprijs verspreid worden in een Nederlandse, Engelse en Spaanse versie. Voor meer inlichtingen kan u terecht bij: VLICHT-Centrale Informatiedienst T.a.v. Heidi Verhoeven Tel.: +32 (0)16 32 91 00 Fax: +32 (0)16 32 91 98 Email: heidi.verhoeven@flok.kuleuven.ac.be *Fluent Dutch Text-To-Speech is een Nederlands spraaksyntheseprogramma van Fluency Speech Technology (onderdeel van van Dale Lexicografie), waarvan Kompagne een specifieke versie voor mensen met een handicap levert. Dit programma beschikt over een SAPI-interface en is daardoor compatibel met ZoomText Xtra level 2 versie 7, Jaws 3.2, OutSpoken 2.0 en Window-Eyes 3.0. Fluent Dutch kost 975 NLG (exclusief BTW). Op de website van de producent (http://www.fluency.nl) kan u een aantal spraakvoorbeelden horen. Voor meer informatie kan u terecht bij Kompagne (zie adressenlijst). *Dolphin Computer Access meldt volgende nieuwigheden: -Zopas werd versie 4.0 van Supernova (voorlopig enkel nog in het Engels) voor Windows 95, 98, NT en 2000 gelanceerd. Dit programma (zie testverslag in IM 13,1 van maart '99) biedt een combinatie van vergrote, gesproken en brailleweergave (met extra ondersteuning voor de Tieman CombiBraille leesregels) en wordt standaard geleverd met het Orpheus spraaksyntheseprogramma (inclusief diverse talen). -Gelijktijdig lanceert Dolphin voor bovenvermelde besturingssystemen ook nieuwe versies van het GUI-toegangsprogramma Hal en het vergrotingsprogramma Lunar. -Volledig nieuw is Lunar Plus, een vergrotingsprogramma met spraakweergave. De Dolphin-producten worden in Nederland geleverd door LVBC, Spin Software en Tieman en in Vlaanderen door Data Braille Service, Erocos en Integra. Demoversies van deze programma's kan u vinden op de website van Dolphin: http://www.dolphinuk.co.uk/demos/index.htm