@@AR @@11 Beeldschermloepen - De nieuwste technieken Jeroen Baldewijns Inleiding Na de introductie, enkele jaren geleden, van de automatische scherpstellingssystemen en de elektronische zoom, dachten we dat het wel een tijdje stil zou gaan worden in beeldschermloepenland. Hoe kon immers zo'n perfectie nog overtroefd worden ? Inmiddels weten we wel beter ! Als we zien welke nieuwe snufjes er de laatste jaren gelanceerd werden, kunnen we slechts concluderen dat er blijkbaar geen maat staat op de innovatiedrang. En dat die drang tot belangrijke functionele verbeteringen kan leiden, zal blijken uit dit artikel. We zetten de nieuwigheden van de laatste jaren (sommigen dateren pas van de laatste Reha-beurs) graag voor u op een rijtje. 1. Bewegende camera Iedere gebruiker van een beeldschermloep die aan een PC gekoppeld is, krijgt vroeg of laat te maken met ergonomische problemen. De hoeveelheid apparatuur is immers zo omvangrijk dat je ze vrijwel onmogelijk op een ergonomisch verantwoorde manier kunt opstellen. Op de Reha-beurs presenteerde Baum met de Visio PC een doortastende oplossing voor dit probleem. Het concept van bewegend leesplateau met vaste camera werd gewoonweg omgekeerd, met als resultaat een vast leesplateau met daarboven een bewegende camera, dit alles in een behuizing die amper groter is dan een conventionele camera-eenheid. Vlak voor de camerabehuizing werd een LCD-scherm gemonteerd, waardoor de ruimte boven de camera vrij blijft om bijvoorbeeld de PC te plaatsen. Het PC-toetsenbord vindt een plaatsje vlak voor de leestafel. Al de beeldschermloep-functies worden middels een klein extra toetsenbordje bediend. De ergonomische voordelen van dit systeem zijn talrijk: -De "alles-boven-elkaar"-opstelling zorgt ervoor dat je geen onnodige bewegingen in de vier windrichtingen moet maken. -De plaatsbesparing ten opzichte van een conventionele opstelling is niet gering (de fabrikant spreekt van 60%), dankzij de vaste leestafel (die dus geen ruimte eist om in alle richtingen te bewegen), het gebruik van een LCD-monitor en de "alles-boven-elkaar"-opstelling. -De elektronisch gestuurde camera biedt dezelfde functionaliteit als een elektronisch leesplateau (dat steeds als optie bijgekocht moet worden). -Een LCD-monitor onderscheidt zich onder andere door zijn compactheid, een zeer goede beeldscherpte en de afwezigheid van beeldflikker en straling. -De monitor kan ingesteld worden qua hoogte, kantelhoek en afstand tot de gebruiker. -De oog-hand co”rdinatie bij het schrijven is optimaal doordat het mogelijk is om het scherm vlak bij de leestafel te brengen. We durven hopen dat dit prototype spoedig op de markt verschijnt. 2. Nieuw bedieningsconcept Vorig jaar lanceerde Tieman een fonkelnieuw gamma ter vervanging van de Reader-reeks. Deze toestellen werden ontwikkeld op basis van de volgende logische gedachte: breng de bedieningsknoppen naar de handen van de gebruiker en niet andersom (zoals dat bij de huidige generatie beeldschermloepen het geval is). Aangezien de handen van de gebruiker zich bijna constant bij het leesplateau bevinden, is het ook meteen duidelijk dat de bedieningsknoppen daar ook thuishoren. Daarom ontwikkelde Tieman een nieuw leesplateau met aan de voorzijde twee polssteunen en daar tussenin een aantal bedieningstoetsen voor de belangrijkste functies (vergrotingsfactor, scherpstelling, autofocus aan/uit). Het grote voordeel van dit concept is duidelijk: je kan instellingen wijzigen zonder de handen van het leesplateau te halen. Andere nieuwe bedieningsconcepten zien we hier en daar opduiken in de vorm van losse toetsenbordjes ter vervanging (of aanvulling) van de knoppen op de camera-eenheid. Zo'n toetsenbordje kan je dan plaatsen waar je dat zelf het handigst vindt. We denken hierbij vooral aan de Magnilink Uil, die volledig via zo'n toetsenbordje bediend wordt. Anderzijds kunnen we de LVS en PulseData beeldschermloepen vermelden, waarbij een extern klaviertje aangewend wordt voor de PC-gerelateerde functies en voor het toevoegen van extra functionaliteit zoals een klokje en een rekenmachine of eventueel een agenda en een adressenboekje. 3. Zelfregelende vergrotingsfactor Het derde geniale idee komt van de Deense firma Tagarno, die er vanuit ging dat een slechtziende in essentie weinig boodschap heeft aan de vergrotingsfactor die hij nodig heeft, maar wel aan de lettergrootte die voor hem leesbaar is. Hij moet dus de mogelijkheid krijgen om zijn beeldschermloep in te stellen op een bepaalde lettergrootte en niet op een vaste vergrotingsfactor. Daarom werd een speciaal autofocus-systeem ontwikkeld. Nadat de gebruiker de te lezen tekst op het leesplateau heeft gelegd, kan hij de vergroting tot het gewenste niveau opschroeven en vervolgens beginnen te lezen. Tijdens het doornemen van de tekst botst hij na enige tijd op een paragraaf met grotere of kleinere letters (bijvoorbeeld een titel). Bij een gewone beeldschermloep resulteert dit automatisch in grotere of kleinere letters op het scherm. Bij de nieuwe Tagarno wordt de vergrotingsfactor automatisch aangepast zodat de gebruiker op zijn scherm steeds letters van ongeveer dezelfde afmetingen te zien krijgt. Dergelijk systeem biedt het grote voordeel dat je niet steeds de vergrotingsfactor hoeft te wijzigen als je op grotere of kleinere letters botst. We konden dit systeem als prototype op de Reha-beurs bewonderen en hopen dat het snel rijp zal zijn voor de markt. 4. Beeldschermloepen gekoppeld aan draagbare PC Ook bij de draagbare beeldschermloepen vallen nieuwe trends op. E‚n van de meest in het oog springende nieuwigheden zien we bij de Opti van Ash Technologies. In plaats van een handcamera te koppelen aan een draagbaar (en vrij duur) LCD-schermpje, wordt hij verbonden met een draagbare PC door middel van een uitbreidingskaartje. Dankzij deze voorziening kan de LCD-monitor van de computer gebruikt worden om het vergrote camerabeeld weer te geven in een Windows-venster. Je kan hierbij de vensters zodanig instellen dat je gelijktijdig het camerabeeld en het beeld van een Windows-toepassing ziet. De Opti is totnogtoe het enige ons bekende apparaat in zijn soort, maar we verwachten dat dergelijke toestellen nog in aantal zullen toenemen. 5. Videobrillen Meer en meer producenten grijpen naar de videobril ter vervanging van het klassieke beeldscherm. Een videobril integreert twee piepkleine LCD-schermpjes in een brilmontuur. Als je zo'n bril opzet, krijg je vlak voor je ogen een beeld te zien, zonder afgeleid te worden door het omgevingsbeeld. Deze brillen zijn voornamelijk ontwikkeld voor computertoepassingen zoals virtuele realiteit en spelletjes. Ondanks het feit dat ze steeds meer opduiken als weergavemedium bij beeldschermloepen, hebben we nog geen concrete gegevens over hun nut voor slechtzienden. Een onderzoek hieromtrent is voor deze jaargang gepland. Tot slot Als trouwe lezer heeft u ongetwijfeld gemerkt dat we de verouderde term "TV-loep" overboord gooien. Deze benaming stamt immers uit de periode dat zowat iedere TV-loep gebruik maakte van een televisietoestel voor de weergave van het vergrote beeld. Toen dit soort toestellen voor het eerst op de markt kwam, was "TV-loep" dus een goed gekozen naam. Inmiddels wordt in de meeste gevallen echter geen televisietoestel maar een video- of computermonitor als beeldscherm gebruikt. Daarom dringt zich stilaan een nieuwe naam op en spreken we voortaan van "beeldschermloep". De voornaamste beweegreden voor deze keuze is dat de term beeldscherm een heel brede waaier van beeldschermtechnologie‰n dekt, gaande van televisietoestellen over VGA-computermonitoren en mini-TFT-schermpjes tot videobrillen.