Op dit ogenblik wordt Infovisie Magazine in drie leesvormen verspreid: een gedrukte versie met heldere lay-out, geschikt voor tv-leesloupes, een elektronische versie in HTML, die met elke webbrowser gelezen kan worden en een gesproken versie op audio-cd.
Deze gesproken versie wordt door FNB Nederland aangemaakt en bevat de volledige tekst van het tijdschrift, ingesproken door beroepsmensen. Maar het is een klassieke audio-cd zonder veel navigatie- en zoekmogelijkheden.
Het is onze trouwe lezers natuurlijk bekend dat moderne gesproken boeken in het Daisyformaat opgenomen worden. Dit betekent o.m. dat de cd nu een data-cd wordt die het best gelezen wordt met Daisyapparatuur (als een apart toestel) of Daisysoftware op pc.
Nochtans kunnen ook alle moderne audio-cd-spelers en dvd-spelers dit formaat aan. Zij zullen dan wel de zgn. mp3 geluidsbestanden één na een weergeven waardoor men minder navigatiemogelijkheden heeft.
Nadat de productie van het gesproken boek in Nederland enkele jaren geleden al volledig op Daisy omgeschakeld werd, is vanaf dit jaar ook Vlaanderen aan de beurt.
Daarom willen wij nu al aankondigen dat de huidige 20e jaargang (jaar 2006 dus) de laatste is waarvoor Infovisie Magazine op een audio-cd verschijnt.
Vanaf de 21e jaargang (beginnend met het nummer van maart 2007) zullen wij ook op het Daisyformaat omschakelen. Wij menen dat tegen die datum alle lezers met een visuele handicap toch al op een of andere manier apparatuur voor Daisyboeken in huis zullen hebben.
De beide andere leesvormen (zwartdruk en HTML) blijven ook in 2007 (en later) behouden.
Beste lezer,
Terwijl de winterkou stilaan wegebt, kijken we allemaal uit naar de lentezon en de erbij horende temperaturen. Achter de schermen is de redactie al druk in de weer met de voorbereiding van 20 jaar Infovisie Magazine. U kunt er alles over vernemen in een apart bericht waarin we ook een oproep doen naar oude hulpmiddelen. Onze 20ste verjaardag zal alvast niet onopgemerkt voorbij gaan!
Vanaf het maartnummer van volgend jaar schakelen we voor de gesproken versie over van het audio-formaat naar het daisyformaat. In de technische fiches kunt u software terugvinden waarmee u zelf een gesproken daisyboek kan maken. De spraak wordt daarbij niet door een menselijke stem maar door een spraaksynthesizer geproduceerd.
De nieuwste versie van het vergrotingsprogramma ZoomText beschikt nu over een wel erg mooie techniek om vergrote letters af te ronden, wat de leesbaarheid de hoogte injaagt. In een uitvoerig testverslag kunt u er alles over vernemen.
Het KOC publiceert regelmatig keuzewijzers over hulpmiddelen; neem maar eens een kijkje op www.koc.be. Blindengeleidehonden horen ook in dat rijtje thuis en we willen ze graag eens aan bod laten komen in dit tijdschrift dat het bijna uitsluitend heeft over hoogtechnologische hulpmiddelen. Daarom een lichtjes aangepaste versie van de keuzewijzer in dit nummer.
VoiceOver is een gratis stukje software dat bij elke Apple computer meegeleverd wordt. Het zorgt ervoor dat de scherminhoud kan vergroot en uitgesproken worden. De spraak is tot nog toe niet in het Nederlands verkrijgbaar maar dat kan niet lang meer duren. We nemen een kijkje welke mogelijkheden VoiceOver te bieden heeft om de Apple Macintosh toegankelijker te maken.
De meest in het oog springende nieuwigheden die we opmerkten tijdens de Nederlandse ZieZo beurs staan gebundeld in het verslag dat u hierover kunt lezen.
En dan ontbreken zeker niet de vertrouwde rubrieken: update-info, websites, agenda en adressenlijst van de leveranciers.
Veel leesgenot.
Gerrit Van den Breede
Het is u vermoedelijk ook al opgevallen (of niet?) dat Infovisie Magazine aan zijn twintigste jaargang toe is. En dat willen de medewerkers en de VZW Infovisie vieren.
De voornaamste activiteit, waarvan u nu al best de datum noteert, is een tentoonstelling over de evolutie van hulpmiddelen voor personen met een visuele handicap. In feite worden nog maar een korte tijd elektronische en computergebaseerde hulpmiddelen ontwikkeld, maar toch hebben ze al een enorme evolutie doorgemaakt. In samenwerking met Blindenzorg Licht en Liefde zal ook de Blind d mobiel met ultramoderne apparatuur vlak bij de tentoonstelling opgesteld worden.
De tentoonstelling gaat door van 21 oktober tot 5 november 2006 in de Arenberg Campusbibliotheek te Heverlee-Leuven. Op 20 oktober wordt ze plechtig geopend.
De tentoonstelling wordt ingedeeld in acht thematisch gekozen onderwerpen. Voor elk onderwerp wordt er een ‘thema-eiland’ opgebouwd, waarin steeds twee elementen terugkomen:
De thema’s zijn:
In de loop van dit jaar hoort u er uiteraard meer van.
Achtergrondinformatie en alle praktische details zijn beschikbaar op de speciale website: www.20jaarinfovisiemagazine.be
Noteer dit belangrijk event nu al in uw agenda!
Oproep oude hulpmiddelen
Voor elk van de thema’s verzamelen we (stok)oude hulpmiddelen, waarmee we per hulpmiddel de evolutie kunnen schetsen. We hebben al heel wat materiaal verzameld, maar er is zeker nog plaats voor wat extra materiaal. Vandaar deze oproep: als u ergens op zolder of in de kelder nog oude hulpmiddelen liggen hebt, die u niet meer gebruikt en die wij voor dit doel mogen inschakelen, dan zou u daar ons een groot plezier mee doen. Als de toestellen nog werken, is dit leuk, maar het is zeker geen must, omdat we gidsen voorzien die de nodige uitleg zullen verschaffen aan bezoekers. Als dergelijke spullen toch maar in de weg liggen, dan geven wij ze op deze manier graag een tweede leven. Maar als u eraan gehecht bent, kan u ze ons uiteraard ook gewoon uitlenen voor de duur van de tentoonstelling. Bij elk product voorzien we een vermelding van wie het ter beschikking stelde.
Als u ons hiermee kan helpen, dan horen we dat graag zo snel mogelijk:
Gerrit Van den BreedeEenieder die ons een waardevol stuk ter beschikking stelt, mag alvast rekenen op een VIP-uitnodiging voor de officiële opening van de tentoonstelling.
Oproep gidsen
Voor enkele thema-eilanden zijn we nog op zoek naar gidsen. Heeft u tijd en interesse om één of meerdere dagen tussen 21 oktober en 5 november bezoekers te gidsen op één van de thema-eilanden? We voorzien vooraf een grondige uitleg en een opleiding in het gebruik van de tentoongestelde hulpmiddelen.
Voor meer uitleg kan u contact opnemen met:
Heidi Verhoeven
Kennis- en
Ondersteuningscentrum (KOC)
Tel.: 02-225 86 61
E-mail:
heidi.verhoeven@vlafo.be
Alvast bedankt voor de medewerking!
Het redactieteam van Infovisie Magazine
Het Belgisch-Amerikaanse bedrijf Vasco Data Security komt met een sprekende digipass, de Digipass 300 Comfort Voice, op de markt. Het is een klein draagbaar beveiligingstoestel dat gebruikers toegang verschaft tot bijvoorbeeld internetbankieren. Het genereert elke keer een nieuw wachtwoord, wat de veiligheid verhoogt in vergelijking met een statisch paswoord. Het nieuwe apparaat is een sprekende versie van hun standaard digipass en is speciaal gericht op blinden en slechtzienden. Elke keer als de gebruiker van het toestel, een toets indrukt, hoort hij een signaal. Zo kan hij de toepassing selecteren en de pincode ingeven. De digipass leest dan via een ingebouwde luidspreker, in de taal van de gebruiker, het variabele paswoord voor. Tot nog toe zijn ons geen Belgische of Nederlandse banken bekend die de nieuwe digipass aanbieden. De Digipass is momenteel enkel in het Engels beschikbaar; op vraag van een bank kan een Nederlandse versie makkelijk gemaakt worden. Op de site van de producent kan u terecht voor meer info en een demo met Engelse spraak: http://demotoken.vasco.com/300C_voice.html.
ADnota speaker is een nieuw schermuitleesprogramma voor gsm’s. Het hoofddoel bij het ontwerp van ADnota was om zeker de basistelefoonfuncties toegankelijk te maken. Zo kunnen bijvoorbeeld de datum, het uur, de ontvangststerkte en de batterijstatus opgevraagd worden door één toetsaanslag. Maar ook de geavanceerde functies van smartphones zijn toegankelijk via spraakweergave. De gsm’s waarop ADnota kan gebruikt worden zijn (lijstje december ’05): Nokia 3230, 6260, 6600, 6630, 6670, 6680, 6681 en 7610. De beschikbare talen (12/05) zijn Engels en Duits. Andere talen zijn in principe mogelijk. Naast ADnota heeft de Duitse producent nog enkele programma’s voor gsm’s in zijn gamma die nuttig zijn voor blinden en slechtzienden. Er is ons momenteel geen leverancier bekend in de Benelux. Men kan een demoversie downloaden op de site van de producent: www.adnota.com/en/products/ADnota_speaker/ADnota_speaker_intro.html.
Op de International Electron Devices Meeting, die in december 2005 heeft plaatsgehad in Amerika (Washington), hebben Japanse onderzoekers een revolutionaire brailleregel getoond. De Braille Sheet Display past in je zak, is oprolbaar en weegt slechts enkele grammen. De Braille Sheet Display is zo licht omdat totaal nieuwe materialen en technieken gebruikt zijn. Het apparaat bestaat uit plastic met 'spateltjes' die door een stroomstootje gebogen worden. Aan het einde van elk spateltje zit een knopje dat bij krombuiging omhoog gedrukt wordt. Het is ontworpen voor gebruik met een mobiele telefoon of laptop. Volgens een artikel in NewScientist kost de brailleleesregel ongeveer € 3.150, zie www.newscientist.com/channel/info-tech/mg18825213.500. Het blijft afwachten of er een concreet product uit voortvloeit tegen een schappelijke prijs.
Een verzameling van onderzoek naar technische hulpmiddelen, gesponsord door de federale regering van Amerika, is te vinden op onderstaande link. Het is een PDF-document met 79 bladzijden en is getiteld ‘Compendium of Assistive Technology Research, A Guide to Currently Funded Research Projects’. Het bevat projecten die sinds september 2003 actief zijn. Info: www.icdr.us/documents/at_compendium.pdf.
MathTrax is een gratis programma dat vergelijkbaar is met een wetenschappelijke (grafische) rekenmachine en dat het mogelijk maakt wiskundige formules in grafieken om te zetten, deze te beschrijven en te voorzien van een geluidsbeeld. Het werd geschreven door een blinde NASA-ingenieur van het Amerikaanse Johnson Space Center, samen met zijn team medewerkers. MathTrax 'kijkt' naar een grafiek en zet die dan om in tekst en geluid. MathTrax is uniek in het vermogen om die grafieken ook te omschrijven. Dit omschrijvend vermogen maakt het een ideaal leermiddel voor studenten die te maken krijgen met complexe wiskunde. De programmeur: "Ik vind het bedroevend, dat kinderen met een leeshandicap vaak worden overgeslagen als het gaat om wis-, natuur- en scheikunde, alleen maar omdat het 'te moeilijk' zou zijn zonder ogen" zegt Shelton. "Hoe meer van dit soort software gratis ter beschikking komt, hoe makkelijker het wordt om als blinde of slechtziende te kiezen voor hoger wetenschappelijk onderwijs." Meer info & download: http://learn.arc.nasa.gov/mathtrax.
Een eenvoudiger programma als MathTrax, dat echter ook in staat is grafieken uit formules te genereren en die om te zetten in geluid, is vOICe. Het programma werd geschreven door Peter Meijer uit Eindhoven, NL. De vOICe software is op te halen via: www.seeingwithsound.com/voice.exe. Het is een uiterst compact programma (432 KB).
Jeroen Baldewijns, Roel Van Gils - Blindenzorg Licht en Liefde vzw
Onlangs bracht AI Squared versie 9 van het bekende vergrotingsprogramma ZoomText op de markt. De maanden voor de lancering maakte de producent ons wel heel erg nieuwsgierig door op diverse beurzen ophefmakende demo’s te geven. Wij zochten uit in hoeverre het uiteindelijke product al deze beloftes kon inlossen.
Deze nieuwe ZoomText verlangt van uw computer een 450 MHz Pentium III processor, 256 MB werkgeheugen, 25 MB vrije harde schijfruimte, een geluidskaart en de versie 98, Me, NT 4.0, 2000 of XP van Windows. Deze vereisten kan je best even natrekken alvorens met dit nieuwe programma aan de slag te gaan.
Wij draaiden deze test op een laptop uitgerust met een Pentium 1,73 GHz processor, 512 MB werkgeheugen, de SAPI5-versie van gekende RealSpeak spraaksynthesizer en Windows XP Professional.
Voor deze test werkten we met de ‘Vergroter/Lezer’-versie (Magnifier Screen Reader) van ZoomText. De ‘Lezer’-versie (Magnifier) is identiek, maar dan zonder de in dit artikel vermelde spraakfunctionaliteit.
Toen we de doos van ZoomText 9 in handen kregen, viel ons oog meteen op het nieuwe xFont-logo en de slagzin ‘Advanced Text Magnification’. Is dat slechts een commercieel lokmiddel of is het dé revolutie die ons op diverse hulpmiddelenbeurzen werd voorgespiegeld? Ongeduldig slaan we aan het installeren. Na de eerste start van de nieuwe ZoomText werden onze verwachtingen ingelost: de kwaliteit van de vergrote tekens op het scherm is zonder meer fenomenaal. De leesbaarheid ging er zo spectaculair op vooruit dat we hier toch wel even stil moeten bij staan.
Laten we eerst even terugkeren naar ZoomText 8. Dit product toonde behoorlijk leesbare letters als je voornamelijk schreefloze lettertypes als Arial, Verdana of Trebuchet gebruikte. De leesbaarheid van geschreefde lettertypes als Times New Roman Palatino was beduidend minder. Experimenteren met wat originelere lettertypes zoals Brush Script of Lucida Handwriting had al helemaal geen zin; ze werden weergegeven als een troebele brei. Bovendien daalde de kwaliteit van de letters ook nog verder als we de tussenliggende vergrotingsfactoren 1.2, 1.5 of 1.7 gebruikten (en dit geldt voor alle eerder genoemde lettertypes).
Met xFont behoren deze problemen tot het verleden. De kwaliteit is uitstekend voor alle lettertypes en dat geldt ook voor de tussenliggende vergrotingsfactoren. Om deze nieuwe technologie het vuur aan de schenen te leggen, maakten we een testdocument aan in Microsoft Word waarin we 12 lettertypes (zowel schreefloze, geschreefde als fantasiefonts) gebruikten, waarvan sommige quasi onleesbaar zijn bij vergroting door ZoomText 8. Bij elk van deze lettertypes gebruikten we diverse kleuren en acht verschillende effecten voor lettervormgeving (vet, cursief, schaduw, …). Tot slot bevatte het testdocumentje een reeks tekens uit symboolfonts zoals Wingdings en Webdings. De resultaten bij vergroting waren knap. Ook de kwaliteit van de symboolfonts bleef erg hoog. Verder blijven ook vetgedrukte, cursieve, onderstreepte, doorstreepte, anderskleurige en met de markeerstift bewerkte tekens hun kwaliteit behouden. Schaduwletters hadden over het algemeen dezelfde hoge kwaliteit, behalve bij twee van de vier geteste fantasiefonts. Als enige hebben de tekstkenmerken contour, reliëf en verzonken geen merkbare kwaliteitsverbetering ten opzichte van ZoomText 8. Zwaar kunnen we daar niet aan tillen, omdat je deze vormen van lettervormgeving hoogst zelden gebruikt. U kan een detail uit de resultaten van dit testje zien in de onderstaande figuren (bemerk ook de kwaliteit van de tekstcursor).
ZoomText 8.1 ZoomText 9.0
Samengevat: ZoomText 9 biedt de slechtziende pc-gebruiker een quasi perfect leescomfort én een volledige keuzevrijheid op het gebied van lettertypes. Enkel deze nieuwe xFont-technologie verantwoordt, ons inziens, reeds de overstap van versie 8 naar 9.
Aan de kwaliteit van vergrote foto’s en afbeeldingen is niets veranderd. Misschien wordt dat in versie 10 aangepakt?
We zouden haast vergeten te vertellen dat ZoomText 9 nog meer nieuwigheden in petto heeft. Naast de tussenliggende vergrotingsfactoren, die we kenden uit versie 8, biedt de nieuwe versie nu ook 2,5 maal vergroting aan. Dit is zeker geen overbodige luxe: doordat platte beeldschermen minder goed geschikt zijn om van resolutie te veranderen (en zo de vergroting te beïnvloeden), heb je de tussenliggende factoren nodig om bij kleinere vergrotingen de vergrotingsfactor fijner te kunnen afstemmen.
Ook naar boven toe zijn de vergrotingsfactoren uitgebreid. Terwijl ZoomText 8 het moest stellen met 16 maal vergroting, gaat versie 9 dapper verder tot 32 maal. Ook dit komt bij de steeds groter wordende platte schermen (die door de resolutiewedloop steeds kleinere tekst tonen) goed van pas.
In het bedieningspaneel voor de vergrotingsfuncties valt een herschikking van de knoppen op. De knoppen ‘Aanpassen’ (om het formaat en de positie van een deelvergrotingsvenster te bepalen) en ‘Vastzetten’ (om een gedeelte van het schermbeeld permanent zichtbaar te houden) zijn verdwenen. Deze functies werden geïntegreerd in het menu dat via de knop ‘Type’ wordt geactiveerd, wat logischer is.
Goed nieuws is dat de vrijgekomen plaats ingenomen wordt door twee nieuwe knoppen die evenveel nieuwe functies bieden.
Via de knop ‘Lettertype’ kan je ondermeer de gladheid van de letters verminderen, een functie die de meeste gebruikers niet zullen gebruiken. Belangrijker is dat je hier ook kan kiezen voor vette letters, waardoor alle tekens op het scherm iets zwaarder – en daarom voor veel gebruikers ook leesbaarder - worden. Verder kan je via deze knop kiezen voor gecondenseerde (smallere) letters. Deze instelling is vooral interessant als je het gevoel krijgt dat letters te dicht tegen elkaar staan en daardoor als in elkaar lijken te vloeien. De vette en gecondenseerde letters zijn een zeer welkome aanvulling op de zo al knappe xFont-technologie en kunnen de leesbaarheid in sommige situaties nog verhogen.
Daarnaast blijven uiteraard alle bekende accentueringsfuncties uit ZoomText 8 (kleurenschema’s, muispijlschema’s en tekstcursorschema’s) behouden.
De gekende Bureaubladzoeker (die een lijstje toont met alle items op het bureaublad) en de Webzoeker (die een lijstje toont met alle links op de actieve webpagina) zijn behouden, maar werden aangevuld met de Tekstzoeker. Hiermee kan je naar een tekstfragment zoeken dat op om het even welke plaats op het scherm te zien is: op het bureaublad, in de menubalk van een programma, in de taakbalk, op een geopende webpagina of elders. Gevonden tekst wordt gemarkeerd en ernaast verschijnt een knoppenbalk om de gevonden tekst te laten voorlezen, het document te laten voorlezen vanaf deze plaats of terug te keren naar het zoekvenster. Deze nieuwigheid biedt een duidelijke meerwaarde ten opzichte van de standaard zoekfuncties in de meeste programma’s.
De spraakondersteuning is onveranderd gebleven. Je kan de spraaksynthesizer kiezen, de spraaksnelheid instellen, bepalen in welke type muis- en andere informatie moet worden uitgelezen. Verder zijn er oude bekenden als de Schermlezer, de Documentlezer en de ‘Zeg het’-functie.
Er is één nieuwigheid: de ‘Leeszones’. Via de leeszonefunctie kan je afgebakende gebieden op het scherm definiëren en elk van deze gebieden een naam geven. Via sneltoetsen kan je snel naar elk van deze gebieden navigeren en ze vervolgens ook laten uitlezen. Voor programma’s waarin je de schuifbalken vaak gebruikt of op websites is deze functie niet zo zinvol, maar voor wie schermvullende programma’s gebruikt met een vaste schermopmaak, zoals een databaseprogramma, een telefooncentrale of een Daisyproductieprogramma, kunnen leeszones een aanzienlijke tijdswinst opleveren!
Hoewel we ons in dit artikel vooral gebaseerd hebben op het knoppenvenster, blijven zowat alle functies uiteraard bereikbaar via sneltoetsen. Op dit vlak blijft AI Squared jammer genoeg volharden in de boosheid. In ons testverslag van ZoomText 8.1 schreven we al dat er een paar sneltoetsen gewijzigd waren, wat erg vervelend is voor geoefende sneltoetsgebruikers. En ook nu weer stellen we vast dat een paar sneltoetsen gewijzigd zijn. Zo kon je in ZoomText 8.1 met CTRL+F de vastzetfunctie activeren, maar in versie 9 stel je met dezelfde toetsencombinatie de lettertypeaccentuering in. Voor gebruikers die gewend zijn om ZoomText via sneltoetsen te bedienen, is dit erg storend.
De laatste nieuwigheid is dat je voortaan aan iedere toepassing specifieke instellingen kan koppelen. Zo kan je in Excel steeds met een gesplitst scherm werken, in Word de kleuren inverteren of webpagina’s weergeven in grijstinten zonder dat je steeds aan de instellingen van ZoomText hoeft te sleutelen. Instellingen maken doe je eenmalig en bewaar je per programma als een ‘toepassingsinstelling’. Vanaf dan weet ZoomText precies welke instellingen bij welk programma horen en zullen ze automatisch toegepast worden op het actieve programma. Veeleisende gebruikers die geregeld van toepassing wisselen, zullen hier heel wat gebruikscomfort aan winnen.
Standaard wordt er bij
ZoomText nog steeds geen Nederlandstalige spraaksynthesizer
meegeleverd. Die moeten we dus elders gaan zoeken. ZoomText 8
gebruikten we meestal in combinatie met BrightSpeech (SAPI5) of
RealSpeak (SAPI4). Voor deze test hadden we voor het eerst de
SAPI5-versie van RealSpeak ter beschikking. Wat nu komt, staat los
van ons oordeel over ZoomText, maar we vonden dit voldoende
belangrijk om toch even een zijsprongetje te maken.
Het eerste
wat opvalt, is dat de spraakkwaliteit er ons inziens lichtjes op
vooruit gegaan is, maar dat oordeel laten we verder aan de gebruiker
over.
Belangrijker was de volgende ervaring. Als je bij de spraakinstellingen van ZoomText voor ‘Toetsen’ kiest in de ‘Tikwerk Echo’, dan zouden je typeactiviteiten letter per letter moeten worden uitgesproken, waardoor je geconfronteerd wordt met al je tikfouten. Bij de SAPI4-versie van RealSpeak moest je absoluut geen snelheidswonder zijn om ervoor te zorgen dat de spraak je typeacties niet meer kon volgen. Bij de SAPI5-versie daarentegen, slagen we er niet meer in om RealSpeak in de verlegenheid te brengen. Hoe snel we ook proberen te typen, de spraak echoot zonder missers iedere letter. Hierdoor wordt deze vorm van spellingscontrole nu ook écht zinvol.
De xFont-toevoeging heeft ZoomText duidelijk een paar treden hoger gezet op de ladder van de vergrotingsprogramma’s. Maar daarnaast zijn er ook een paar andere interessante nieuwigheden, zoals de Tekstzoeker, de mogelijkheid om letters extra te accentueren en het comfort dat door de toepassingsinstellingen wordt geboden. De verzamelde concurrentie heeft weer werk voor de boeg! In het kaderstukje zetten we tot slot nog even alle nieuwigheden van versie 9 op een rijtje.
Nieuw
in ZoomText
9.0
Christiaan Pinkster – Visio CTC
Visio CTC heeft het nieuwste besturingssysteem van Apple, MAC OS X Tiger, getest op toegankelijkheid. Naast de toegankelijkheid van het besturingssysteem zelf is gekeken naar de spraakmogelijkheden binnen het tekstverwerken, het mailen en het gebruik van internet.
Voor een gratis meegeleverde schermuitlezer is het resultaat positief voor eenvoudig thuisgebruik.
De reclame rondom de toegankelijkheidsmogelijkheden van het nieuwe besturingssysteem van Apple, kortweg Tiger genoemd, deed het CTC besluiten contact op te nemen met Apple Benelux. Een maand lang hebben we gebruik kunnen maken van een Mac mini. Mini is in dit geval echt mini. Inclusief behuizing is het totale formaat 16,5x16,5x5 centimeter; ‘een beetje broodtrommel is al groter’. Het door ons geteste model heeft een 1,25 GHz PowerPC G4-processor met een werkgeheugen van 512 MB DDR SRAM en een Ultra ATA-harde schijf van 40GB.
De test is opgezet vanuit eenvoudig computergebruik: een programma kunnen opstarten en afsluiten, een document of e-mail maken en lezen en wat rondsnuffelen op internet.
VoiceOver is de in het besturingssysteem ingebouwde schermuitlezer van Apple. Een uitgebreide Engelstalige handleiding in PDF-formaat of gesproken MP3-formaat is te downloaden van www.apple.com/accessibility/voiceover. Naast uitleg over de verschillende mogelijkheden binnen VoiceOver, zijn er in de handleiding oefeningen opgenomen om het leren gebruiken van de schermlezer te vergemakkelijken. De handleiding is overzichtelijk in hoofdstukken verdeeld.
Het Engelstalige instelmenu bevat een vijftal tabbladen. Binnen het tabblad breedsprakigheid (verbosity) kan gekozen worden in hoeverre leestekens en attributen in de tekst worden uitgesproken. Ook kan binnen dit tabblad aangegeven worden of er tijdens het typen in karakters, woorden of zinnen gesproken wordt.
Binnen het tweede tabblad, navigatie (navigation), kan ingesteld worden hoe de spraak de tekstcursor, muis en toetsenbord elkaar volgen. Het derde tabblad geeft de instellingen van de spraaksynthesizer weer (voices). Voor de verschillende informatie op het scherm, zoals het menu, de dialoogvensters of ingetypte tekst, kunnen verschillende stemmen gebruikt worden. Los van elkaar kunnen bij deze stemmen de spreeksnelheid, de toonhoogte en het volume worden ingesteld. In het vierde schermtabblad (display) kan visuele ondersteuning op het beeldscherm worden ingesteld. De plaats waar de VoiceOvercursor aanwezig is kan worden vergroot of in een apart venster worden weergegeven. Binnen het vijfde en laatste tabblad kunnen woorden worden toegevoegd welke een andere uitspraak nodig hebben dan hoe het geschreven staat. Met name voor afkortingen zoals CTC is dit een handige optie. VoiceOver zal anders CTC niet als losse letters uitspreken maar als ‘sstss’.
Het navigeren door menu’s, het openen en sluiten van programma’s, het omgaan met dialoogvensters en het verkennen van de mappen en files op de computer is allemaal goed met het toetsenbord te doen. Een flinke portie toetscombinaties staat de gebruiker hiervoor ter beschikking. VoiceOver volgt de uitgevoerde commando’s en geeft daar waar nodig extra informatie zoals een onderliggend submenu.
Met het standaard meegeleverde tekstverwerkingspakket TekstEditor kunnen teksten met eenvoudige opmaak worden gemaakt en gelezen. Belangrijke functies zoals knippen, plakken, kopiëren, opslaan, printen en zelfs spellingcontrole is met de spraaksoftware en het gebruik van combinatietoetsen goed uit te voeren.
Voor het versturen en ontvangen van e-mail wordt gebruik gemaakt van het programma MAIL. Het navigeren tussen de verschillende postbussen (inkomend, concepten en verstuurd) is met een drietal combinatietoetsen erg eenvoudig.
Het lezen, beantwoorden en doorsturen van ontvangen mail wordt goed door spraak ondersteund.
Voor het surfen op internet maakt Apple gebruik van het programma Safari. De basis navigatiemogelijkheden zijn aanwezig. De meest gebruikte opties: het openen van de adresbalk, het stukje voor stukje doorlezen van het scherm en het maken van keuzes vanuit een linklijst werkt naar behoren.
Ingewikkelde pagina's met veel ongelabelde plaatjes en elementen blijken echter voor VoiceOver een niet te overbruggen probleem.
We hebben niet gekeken naar de toegankelijkheid van presentatiesoftware, chatten, databasegebruik, agendafuncties en muziektoepassingen. VoiceOver is in eerste instantie ontwikkeld voor de in de test beschreven applicaties. Apple geeft geen garanties voor de werking van de schermuitlezer in andere software.
Apple heeft met het gratis meeleveren van schermuitleessoftware in het besturingssysteem een trend gezet. Voor blinden en slechtzienden een stap in het niet meer afhankelijk zijn van zelf geïnstalleerde aanpassingen op één computer. Meekijken op de computer van de buurman, toegang hebben tot alle computers op school of de werkplek en de mail lezen in het internetcafé: een toegankelijke computer voor iedereen lijkt weer een stapje dichterbij.
Het vertalen van VoiceOver, de handleidingen en de dieperliggende menustructuren hebben nog de nodige aandacht nodig. Daarnaast zal er hard gewerkt moeten worden om meer applicaties toegankelijk te maken en is het wachten op een Nederlandse spraaksynthesizer.
Visio CTC zal de ontwikkeling van Apple op de voet blijven volgen.
Jean-Marie Vanhove – KOC
Geregeld ziet men in het straatbeeld personen met een handicap met een hond. Naast blindengeleidehonden voor personen met een visuele handicap en hulphonden voor personen met een motorische handicap, bestaan er ook signaalhonden voor personen met een auditieve handicap of voor diabetici, epilepsiehonden voor personen met epilepsie en autismehonden.
Al deze honden worden onder een gemeenschappelijke term ‘assistentiehonden’ genoemd.
Weinigen stellen zich vragen over deze honden. Er wordt vanuit gegaan dat de hond de zelfredzaamheid van zijn/haar gebruiker verhoogt. Maar worden aan de hond geen capaciteiten toegemeten die hij niet heeft, worden geen te hoge verwachtingen gecreëerd?
De ervaring leert dat over assistentiehonden onvoldoende accurate informatie aanwezig is, noch bij de potentiële gebruiker, noch bij de adviesverlener. Onbekendheid met de mogelijkheden van de hond leidt tot verkeerde verwachtingen, tot verkeerde adviezen, tot foute keuzes.
In dit artikel worden de blindengeleidehonden belicht.
Eerst wordt een overzicht gegeven van de mogelijkheden van de blindengeleidehonden. Bij welke problemen kunnen zij een oplossing bieden, bij welke niet? De capaciteiten van de honden worden vergeleken met andere (technische) hulpmiddelen en met menselijke assistentie.
In een tweede deel worden de eisen in kaart gebracht die moeten voldaan zijn, wil de hond doelmatig zijn. Deze modaliteiten situeren zich zowel bij de gebruiker als bij de hond en in de omgeving.
Onze dank gaat uit naar de vertegenwoordigers van de organisaties waarmee we regelmatig overleg konden voeren: de hondencentra, belangenverenigingen, multidisciplinaire teams en gebruikers.
Welke functionele waarde hebben blindengeleidehonden in vergelijking met ‘technische’ hulpmiddelen (witte, al dan niet elektronische, stok; gps-systeem) en met menselijke assistentie?
Blindengeleidehond
Witte stok
Een witte stok wordt gebruikt als taststok. De persoon tast op de breedte van het lichaam het terrein voor zich af en voelt op die manier obstakels. De stok geeft alleen info over de directe omgeving, over objecten op de grond en over gevels (of er uitsteeksels zijn, keldergaten, fietsen tegen de muur, …). De witte stok wordt dikwijls gebruikt in combinatie met de blindengeleidehond.
Elektronische witte stok
De elektronische witte stok is een taststok met een toegevoegd ultrasoon obstakeldetectiesysteem (sonar). De stok is uitgerust met twee sonarbundels waarvan één naar beneden is gericht, de andere naar boven. Op die manier kondigt de stok hindernissen aan, zowel bij de grond als op hoofdhoogte zonder dat ze effectief gevoeld worden. De gebruiker krijgt een geluid- en/of een trilsignaal wanneer zich een hindernis binnen de vier meter bevindt. Er wordt afgeraden om deze stok te gebruiken in combinatie met een hond omdat het gebruik van de twee samen een te grote concentratie vraagt.
Gps-systeem (global positioning systeem)
Gps-navigatie, plaats- en routebepaling aan de hand van het wereldomvattende gps-systeem, wordt stilaan een standaard product voor gebruik in een wagen. Gps-systemen hebben informatie over straatnamen en interessante plaatsen (winkels, hotels, restaurants, …) en duiden visueel en met spraakweergave aan waar er moet afgeslagen worden. Op die manier gidst een gps-systeem iemand van plaats A naar plaats B.
De gps-systemen voor gebruik in een wagen kunnen niet zonder meer gebruikt worden door blinden omdat o.a. bij het ingeven van adressen (vertrekpunt en bestemming) uitsluitend gebruik gemaakt wordt van tekst op een scherm. Er bestaan aangepaste gps-systemen voor blinden. Hierbij is er een specifieke spraakweergave voorzien voor het bedienen en het instellen van de gps.
Een gps-systeem voor blinden vervangt de witte stok of een blindengeleidehond niet. Het navigatiesysteem wijst wel de weg, maar waarschuwt niet voor gevaarlijke situaties of hindernissen op de weg. Soms doen zich dusdanig complexe verkeerssituaties voor waar ook een gps-systeem niet wijs uit geraakt.
De omgevingsgeluiden, de computerstem van het gps-systeem, het tasten met de stok of het werken met de hond zijn allemaal activiteiten die samen moeten gebeuren. Daarom vergt het gebruik van een gps-systeem voor blinden een zeer grote concentratie van de gebruiker.
Een goede satellietontvangst is onontbeerlijk voor het goed functioneren van eender welk gps-systeem. De huidige systemen blijken dikwijls nog niet accuraat genoeg te zijn om zonder meer te kunnen spreken van een bruikbaar oriëntatiehulpmiddel. Vooral in stadscentra is de satellietontvangst (nog) dikwijls te onbetrouwbaar waardoor het gps-systeem meer verwarring sticht dan dat het uitkomst biedt bij de oriëntatie. Bovendien is de nauwkeurigheid van de plaatsbepaling van het gps-systeem beperkt tot een tiental meters.
Een ander mogelijk probleem bij gps-systemen, is de capaciteit van de batterijen. Meestal moeten deze reeds na één tot anderhalf uur heropgeladen worden bij gsm-gebaseerde systemen en na 6 à 7 uur bij systemen met een pda en extra batterij.
Menselijke assistentie
Een mens kan de blinde begeleiden in het verkeer, maar is niet steeds beschikbaar. Sommige blinden houden niet van menselijke assistentie omdat ze onafhankelijk willen zijn.
Overzicht functies blindengeleidehonden tegenover alternatieven
|
Functies |
Oplossingen |
|||||
|
Blinden- geleide-hond |
Witte stok |
Elektronische witte stok |
Gps |
Menselijke assistentie |
||
|
Mobiliteit |
Vermijden van hindernissen |
Ja |
Ja (niet in de hoogte) |
Ja (ook in de hoogte) |
Neen |
Ja |
|
Detecteren van niveau-overgangen |
Ja |
Ja |
Ja |
Neen |
Ja |
|
|
Inschatten van verkeers-situatie |
Ja |
Neen |
Neen |
Neen |
Ja |
|
|
Oriëntatie |
(Terug)vinden van in- en uitgangen, oriëntatie-punten |
Ja (aan-geleerde trajecten) |
Neen |
Neen |
Oriëntatie-punten wel, in- en uitgangen niet |
Ja |
|
Richting aangeven |
Ja (aan-geleerde trajecten) |
Neen |
Neen |
Ja |
Ja |
|
|
Beschikbaarheid |
Steeds |
Steeds |
Steeds |
Steeds, mits satelliet-ontvangst |
Niet steeds |
|
Besluit
De blindengeleidehond blijkt voor mobiliteit en oriëntatie de polyvalentie van de menselijke assistentie het dichtst te benaderen en heeft t.o.v. de ‘technische’ alternatieven een meerwaarde, namelijk inschatten van de verkeerssituatie, vermijden van hindernissen en vinden van in- en uitgangen.
In het eerste deel werden de mogelijkheden van de honden vergeleken met ‘technische’ hulpmiddelen die deze functies ook uitvoeren en met menselijke assistentie. Indien gedacht wordt aan een hond als oplossing, moet rekening gehouden met een aantal voorwaarden, wil de hond een doelmatige oplossing zijn:
Eisen gesteld aan de omgeving: ruimte en toegangsrecht
Eisen gesteld aan de gebruiker: noodzaak en omgang met de hond
Vooraleer de hond als oplossing wordt gekozen, moeten een aantal vragen beantwoord worden over de noodzaak van de hond, de verwachtingen en capaciteiten van de potentiële gebruiker:
Eisen gesteld aan de hond: gezonde en goed opgeleide rashond
|
Noot: opleiding tot blindengeleidehond De eisen gesteld aan de hond worden door het hondencentrum ingevuld in de opleiding die uit een aantal fasen bestaat. Onderstaand overzicht is genomen uit het kwaliteitshandboek van de hondenschool van de Brailleliga. Andere opleidingsscholen voor blindengeleidehonden doorlopen dezelfde fasen, soms op een enigszins andere manier met bijvoorbeeld een snellere inschakeling van de gebruiker:
|
Een hond kan een adequate oplossing zijn voor personen met een handicap, maar de keuze van een hond als hulpmiddel moet bewust overwogen worden, er rekening mee houdend dat de hond een levend wezen is dat opgeleid, verzorgd en bevolen moet worden.
ALFA centrum voor hulp en geleidehonden
Het Leeg 14
2930 Brasschaat
Tel.: 0475-81 53 37
dogtrainingcentre.g.r.a.p@pandora.be
www.dogtrainingcentregrap.com/">www.dogtrainingcentregrap.com
Hondenschool Mijn Trouwe Vriend Neeroeteren
Kleeskensmolenweg 5
3680 Neeroeteren
Tel.: 089-86 61 57
www.mtvneeroeteren.be/">www.mtvneeroeteren.be
Belgisch Centrum voor Geleidehonden v.z.w.
Maastrichtersteenweg 64
3700 Tongeren
Tel.: 012-23 43 19
bcg@geleidehond.be
www.geleidehond.be/">www.geleidehond.be
Kyno-Logisch
Meeuwerweg 4
3665 As
Tel.: 089-61 58 71
info@kyno-logisch.net">info@kyno-logisch.net
www.kyno-logisch.net/">www.kyno-logisch.net
Brailleliga v.z.w.
Engelandstraat 57
1060 Brussel
Tel.: 02-533 32 11
info@braille.be
www.brailleliga.be/">www.brailleliga.be
Scale Dogs asbl
Steenweg op Sint-Jansberg 2
1170 Brussel
Tel.: 02-660 77 56
info@scaledogs.be
www.ifgdsb.org.uk">www.ifgdsb.org.uk
Blindengeleidehondenschool Genk (V.F.O.B.B. vzw)
De Hutten 28
3600 Genk
Tel.: 089-30 50 60
blindengeleidehondenschoolgenk@skynet.be
www.blindengeleidehondenschoolgenk.tk/">www.blindengeleidehondenschoolgenk.tk/
Vrienden der Blinden vzw
Ganzestraat 9
8670 Koksijde
Tel.: 058-51 00 01
vrienden.der.blinden@yucom.be
www.vriendenderblinden.be/">www.vriendenderblinden.be
Entrevues asbl
rue Monulphe 78
4000 Luik
Tel.: 04-250 65 05
Fax: 04-250 65 05
info@entrevues.be
www.entrevues.be/">www.entrevues.be
Gerrit Van den Breede – KOC
Medewerkers Visio CTC
De jaarlijkse ZieZo-beurs nabij Utrecht biedt een uniek overzicht van het hulpmiddelenaanbod op de Nederlandse markt. Hulpmiddelen die in Nederland op de markt zijn, zijn doorgaans ook in België verkrijgbaar. Behalve verbeteringen in reeds bestaande producten is op hulpmiddelengebied een nieuwe trend te ontdekken: klein en mobiel. Een greep uit wat we gezien hebben, alfabetisch geschikt volgens leverancier.
Babbage Automation
Een nieuwe leverancier op de Nederlandse markt brengt de bekende LVI-producten, waaronder een verbeterde Magnilink Zwaluw Student die vanaf april op de markt verschijnt. Verder levert Babbage de serie leesregels van het Duitse Handy Tech die gekenmerkt worden door hun holvormige braillecellen, draadloze Bluetooth-koppeling, notitieblokfunctie en brailletoetsen. Ook de nieuwe compact beeldschermloep PVO (zie technische fiche in dit nummer) wordt door deze leverancier verkocht.
Freedom Scientific
De Topaz is de nieuwe beeldschermloep van Freedom Scientific. Er zijn een vijftal modellen leverbaar waaronder een VGA-variant met computeraansluiting. In het printersegment presenteert Freedom Scientific de ViewPlus Emprint welke zowel een kleurenafdruk als braille produceert op één pagina. Tevens werd de Iveo gedemonstreerd, een methode om tactiele informatie te combineren met synthetische spraak. De methode kan onder andere ingezet worden om landkaarten in reliëf voelbaar te maken en er additionele informatie aan toe te voegen door middel van spraak. De voorleesmachine Sara heeft nu ook een daisyspeler ingebouwd. Verder presenteerde Freedom Scientific een nieuw bedrijf, Freedom ADL, dat tot stand is gekomen door overname van Alecs (the Care Company). De producten zijn grotendeels gelijk gebleven.
Low Vision Totaal
Een nieuwe leverancier die zich vooral op optische hulpmiddelen concentreert. Het meest in het oog springende product is een bril voor nachtzicht,een hulpmiddel voor mensen met mobiliteitsproblemen in de avond. Daarnaast levert Low Vision Totaal vijf beeldschermloepen van het merk Merlin. Naast de inmiddels standaard geworden platte (TFT) en klassieke (CRT) beeldschermen, ook hier een VGA variant, die een combinatie van computerscherm en beeldschermloep mogelijk maakt.
LVBC
Op de LVBC-stand presenteerde het Ierse Ash Technologies een prototype van de Fusion, een koffermodel beeldschermloep. De Fusion bestaat uit een zilvergrijs doosje van 20 x 20 centimeter en 8 centimeter hoog. Als je het doosje openklapt, komt een 28 cm (11 inch) breedbeeld schermpje tevoorschijn in het deksel. De bodem herbergt een muiscamera. Behalve met het gehele doosje te schuiven over de te lezen tekst, kan ook de muis uit de doos worden genomen en los over de tekst geschoven worden. Het resultaat is een vergroting van 3 tot 12 keer.
Optelec
Het softwarepakket Guide is speciaal ontwikkeld voor mensen die het moeilijk vinden om met de computer te werken. Het is een eenvoudig programma voor onder andere e-mail, tekstverwerking en scannen.
Een nieuwe ontwikkeling op het gebied van braille is de Easylink met een 12-cellige leesregel. De Easylink is te gebruiken met een pda of met een mobiele telefoon.
We zagen ook een prototype van de KeyMaestro, een draadloos Bluetooth brailletoetsenbord voor de Maestro PDA. Deze laatste is een pda die standaard toegankelijk gemaakt wordt door middel van een toetsenbord dat over het aanraakscherm geschoven wordt. Maar nu is er dus ook een draadloos toetsenbord mogelijk.
Nadat wij eerder vernomen hadden dat de verkoop van de Alva MPO 5500 wordt stopgezet, wordt deze blijkbaar toch verder ingevoerd door Optelec. Het mag duidelijk zijn dat na het verdwijnen van Alva een aantal verschuivingen in snel tempo plaatshebben. We trachten het allemaal zo goed mogelijk op te volgen. Optelec is verder leverancier van de Alva brailleleesregels, met uitzondering van de A4.
De Trekker is nu beschikbaar in een Nederlandse versie 2.7 en beschikt over een draadloze Bluetooth GPS-antenne. Uit een kort gesprek met de Canadese producent onthouden we dat de Trekker tijd nodig heeft om contact te zoeken met satellieten. Daarmee wordt bedoeld dat men het apparaat bijvoorbeeld een tijdje aan het raam laat liggen om contact te zoeken met satellieten. Het is niet realistisch om te verwachten dat de Trekker in een nieuwe (stads)omgeving ogenblikkelijk contact heeft met voldoende satellieten. Deze wachttijd voor de initialisatie is overigens normaal bij alle gps-ontvangers die op een nieuwe locatie ingeschakeld worden.
De voorleesmachine Sensotec Reporter werd in Nederland al door Worldwide Vision verkocht maar nu zien we dat Optelec het ook in zijn gamma heeft, naast hun ClearReader.
rdgKompagne
Het productgamma voor blinden en slechtzienden is groeiende bij rdgKompagne. Naast de leesregels van Handy Tech (zie Babbage Automation) wordt het voorleesapparaat EasyReader van Koba Vision geleverd onder de namen Sophie en Sophie Pro. Er zijn enkele kleine aanpassingen merkbaar aan de behuizing en Handy Tech heeft ook de software bijgewerkt. De gebruikte stem is RealSpeak Laura (SAPI 5). Aansluitend op de Dolphin-producten Hal, Supernova en Pocket Hal staat het schermuitleesprogramma Pocket Hal voor pda’s (handpalmcomputertjes met aanraakscherm) op stapel bij deze leverancier.
Readspeaker
Readspeaker LeesVoor en Navigator zijn spraakoplossingen voor bouwers van websites. Door Readspeaker functies toe te voegen aan de website kan een hele pagina, of een deel ervan, voorgelezen worden. Hiervoor is geen speciale software nodig op de computer van de gebruiker.
Reinecker
Bij Reinecker viel vooral de hoeveelheid toetsenborden op. Diverse toetsenborden met grote letters en verschillende kleurstellingen stonden opgesteld. Dit jaar geen vernieuwing maar meer uitbreiding van het assortiment. Diverse loepjes, klokken en andere adl-producten zijn aan het assortiment toegevoegd.
Saarberg
Saarberg is leverancier geworden van de Steller beeldschermloepen. De beeldschermloepen zijn met name gericht op arbeid en onderwijssituaties. Er zijn diverse uitvoeringen voor zowel vaste als mobiele werkplekken. Ook koppeling aan de computer of laptop is mogelijk. Het voorleesapparaat EasyReader (Koba Vision) is eveneens via deze leverancier verkrijgbaar.
Slechtziend.nl
Slechtziend.nl trok veel aandacht met de mobiele geleidetelefoon. Een gps-oplossing (Wayfinder) op de mobiele telefoon met spraak en vergrotingssoftware (Talks & Zooms). Verder presenteerde deze leverancier de Isis Radio: een apparaat om gesproken lectuur via een snelle ADSL-verbinding te beluisteren. Het apparaat heeft bovenaan een luidspreker en enkele bedieningsknoppen. De aanschaf kost ongeveer 300 euro en dan kan men het gratis pakket tijdschriften en kranten beluisteren. Alle gesproken teksten (tijdschriften, kranten, radioprogramma’s of nieuwsberichten) worden vanuit een centrale server naar de gebruiker verzonden via een breedband internetconnectie. Voorlopig zijn er geen op de Vlaamse markt gerichte publicaties beschikbaar.
Van Lent Systems
Medio april komt de Looky op de markt. Het apparaat weegt amper 200 gram en ziet eruit als een rechthoekig vergrootglas met een handgreep. De camera bevindt zich onder het beeldschermpje, in het midden. Daardoor voelt de positionering van de Looky aan zoals die van een gewoon vergrootglas. De vergroting gaat van 3 tot 8 maal en door het wegklappen van de handgreep kan er ook geschreven worden onder de Looky. De batterijen zijn twee gewone oplaadbare AA-types die kunnen opgeladen worden terwijl ze in het toestel zitten. Als men wegwerpbatterijen (bv. alkaline) in de Looky plaatst, worden ze beveiligd tegen ongewenst opladen; het apparaat geeft dan een waarschuwingssignaal en weigert de batterijen op te laden. Er zijn slechts twee grote, voelbare druktoetsen aanwezig en het beeld kan bevroren worden om het rustig te kunnen bekijken. De prijs ligt beduidend onder de gangbare prijzen bij soortgelijke types: 550 i.p.v. ongeveer 900 euro.
Worldwide Vision
Net als andere jaren werd de stand van Worldwide Vision druk bezocht. Wekkers, horloges, taststokken, kaartspelen, afstandsbedieningen, sleutelhangers, leeslampjes en tal van andere ADL-artikelen vonden gretig aftrek bij de stand.
Diverse nieuwtjes
We presenteren u een vijftal van de meest in het oog springende websites die wij graag onder uw aandacht willen brengen. De sites zijn alfabetisch geschikt.
AccessWatch - www.accesswatch.info
Zeer toegankelijke site met Engelstalige informatie over alles wat toegankelijkheid van geavanceerde technische hulpmiddelen en software betreft. Als men inlogt, kan de gebruiker ook zijn ervaringen neerschrijven die dan kunnen gelezen worden door alle bezoekers.
Aquabrowser - www.handicap-chronischziek-info.nl/AquaBrowserFrames.asp
De Aquabrowser is een associatieve zoekmachine die zoekt op vrije zoektermen, kijkt naar associaties bij de zoekterm en zoekt naar woorden die ongeveer hetzelfde geschreven worden. Het zoekresultaat kan getoond worden in een tweede venster waarin de zoekterm opgelicht weergegeven wordt. De Aquabrowser is een initiatief van de CG-Raad, de Federatie van Ouderverenigingen en MEE Nederland.
eAccessibility in the EU - www.cabinetoffice.gov.uk/e-government/resources/eaccessibility
Op deze site kan je een volledig toegankelijk rapport downloaden dat gaat over toegankelijkheid van elektronische diensten in de publieke sector van de Europese Unie. Je vindt er twee versies van het rapport, de ene in HTML en de andere in PDF.
Gizmodo - http://be.gizmodo.com en http://nl.gizmodo.com
Site die zich profileert als ‘de gadgets weblog’ en informatie bevat over een massa nieuwigheden, zowel eenvoudige spullen als hight-tech producten. Het loont wellicht de moeite eens te grasduinen in het aanbod; regelmatig zijn er spitsvondige zaken te vinden die best goed bruikbaar zijn voor blinden of slechtzienden.
ZoomBar - www.zoombar.info
Deze zeer eenvoudige site biedt een gratis vergrotingsprogramma aan voor Windows. De site heeft een eenvoudige opmaak met grote, contrastrijke tekst. Het programma Zoombar is erg compact en is slechts 287 KB groot.
6 maart 2006 (*)
COST 219 workshop:
Testing for Accessibility
Workshop met als
onderwerp: het testen op toegankelijkheid. Het betreft hier dan de
toegankelijkheid van telecommunicatieapparatuur voor personen met een
handicap. Deze workshop richt zich in de eerste plaats tot
professionelen.
Plaats:
Sevilla, Spanje
Info:
Anna-Liisa Salminen
STAKES
Finland
E-mail:
anna-liisa.salminen@stakes.fi
Website: www.cost219.org
20 tot 25 maart 2006
CSUN Conference
21ste jaarlijkse,
internationale conferentie over hoe technologie kan ten dienste staan
van personen (senioren en personen met een handicap) van alle
leeftijden. Ook onderwerpen als onderwijs, opleiding, tewerkstelling
en zelfstandig wonen. Parallel met de conferentie is er ook een
tentoonstelling van hulpmiddelen en diensten. Deze conferentie richt
zich in de eerste plaats tot professionelen.
Plaats:
Hilton en Marriott luchthavenhotels, Los Angeles, Amerika
Info:
Center on Disabilities
California State University,
Northridge
18111 Nordhoff Street
Northridge, CA
91330-8340
Verenigde Staten
Tel.: +1 818 677 2578
Fax: +1
818 677 4929
E-mail: conference@csun.edu
of
charlene.meeks@csun.edu
Website: www.csun.edu/cod/conf
30 tot 31 maart 2006
DAISY
– Reading the future
Conferentie over
Daisy-ontwikkelingen. Ze wordt georganiseerd door het Zweedse
Daisy-consortium en de Zweedse Braillebibliotheek. Dit evenement
richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.
Plaats:
Hilton Stockholm Slussen, Stockholm, Zweden
Info:
Anne Stigell of Mia Petersson
Zweden
E-mail:
anne.stigell@tpb.se of mia.petersson@tpb.se
Website:
http://se.daisy.org/conference/english.htm
10 mei 2006
PhoneAbility; Seminar
on Location-based Services for People with Disabilities
Seminarie dat de
bedoeling heeft de rol van plaatsbepalende technologie (zoals gps) in
kaart te brengen om personen met een handicap ten dienste te zijn.
Een aantal projecten dat over dit onderwerp handelen, worden
voorgesteld en toegelicht. Deelname is gratis; men dient zich aan te
melden via de website. Dit seminarie wordt georganiseerd door het
RNIB, in samenwerking met COST219ter, Ask-It, BCS HCI Group en
Aunt-Sue. Dit seminarie richt zich in de eerste plaats tot
professionelen.
Plaats:
Londen, Groot-Brittannië
Info:
Dr. John Gill
PhoneAbility
RNIB Scientific Research Unit
105
Judd Street
London WC1H 9NE
Groot-Brittannië
Fax: +44
20 7391 2318
E-mail: john.gill@rnib.org.uk
Website:
www.tiresias.org/phoneability/seminar_location_based_services.htm
17 tot 19 mei 2006
SightCity
2006
Jaarlijkse vakbeurs over
geavanceerde hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden. Deze beurs
wordt georganiseerd door een verbond van een achttal Duitse
hulpmiddelenproducenten. De toegang is gratis. De beurs richt zich
tot het grote publiek.
Plaats:
Sheraton Airport Hotel, Frankfurt, Duitsland
Info:
SightCity Frankfurt
c/o Metec
AG
Ingenieur-Aktiengesellschaft
Customer
Service
Gutenbergstrasse 65a
70176 Stuttgart
Duitsland
Tel.:
+49 711 66 60 30
E-mail:
info@sightcity.de
Website:
www.sightcity.de
7 tot 9 juni 2006
AUTONOMIC
Parijs
Negende editie van dit internationaal salon over
diensten en hulpmiddelen voor een onafhankelijk leven van personen
met een handicap. Deze conferentie richt zich tot het grote publiek.
Plaats:
Paris Expo, Hall 4, Porte de Versailles, Parijs, Frankrijk
Info:
ADES
Organisation
Centre d'affaires le Lugo
15,
rue du Docteur Roux
94600
Choisy le Roi
Frankrijk
Telefoon :
+33 1 46 81 75 00
Fax:
+33 1 46 81 77 00
E-mail: info@autonomic-expo.com
Website:
www.autonomic-expo.com/paris/2006/fr
10 tot 14 juli 2006 (*)
ICCHP
2006: International Conference on Computers Helping People with
Special Needs
Tiende internationale conferentie over hoe
computers behulpzaam kunnen zijn voor personen met een handicap en
voor ouderen. Op 10 en 11 juli wordt een preconferentie gehouden met
workshops en seminaries over specifieke onderwerpen. Deze conferentie
richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.
Plaats:
Johannes Kepler University, Linz, Oostenrijk
Info:
ICCHP Conference Office
Klaus Miesenberger / Natascha
Recknagl
Johannes Kepler Universität Linz
Institute
Integriert Studieren
Altenbergerstraße 69
4040
Linz
Oostenrijk
Telefoon: +43 732 2468 1291
Fax: +43 732
2468 28821
E-mail: icchp@aib.uni-linz.ac.at
Website:
www.icchp.org
16 tot 21 juli 2006
12th World Conference
of ICEVI
Twaalfde internationale
conferentie van de International Council for Education of People with
Visual Impairment.
Plaats:
Putra World Trade Centre, Kuala Lumpur, Maleisië
Info:
Website: www.icevi.org
18 tot 20 juli 2006
Sight Village 2006
Hulpmiddelenbeurs met een
groot aandeel Britse producenten van geavanceerde hulpmiddelen voor
personen met een visuele handicap. Naast het beursgedeelte worden er
ook lezingen gehouden over onderwerpen die verband houden met
hulpmiddelen. Deze beurs richt zich tot het grote publiek en de
toegang is gratis.
Plaats:
Clarendon Suites, Hagley Road, Birmingham, Groot-Brittannië
Info:
Stewart Morehead
Queen Alexandra College
Court Oak Road,
Harborne
Birmingham B17 9TG
Groot-Brittannië
Telefoon:
+44 121 428 5050
E-mail: enquiries@qac.ac.uk
Website:
www.sightvillage.org
19 tot 21 juli 2006 (*)
CVHI
2006: 4th Conference on Vision and Hearing Technologies:
State of the Art and New Challenges. To support Technologies for
Independent Living and Work.
Internationale conferentie over
technologie voor personen met een visuele en auditieve handicap. Deze
conferentie richt zich hoofdzakelijk tot professionelen en heeft
specifieke aandacht voor het werk van jonge onderzoekers.
Plaats:
Hotel Andreas Hofer, Kufstein, Tirol,
Oostenrijk
Info:
Prof. Marion Hersh
University of Glasgow
Telefoon: +44 141 330
4906/5978
E-mail: m.hersh@elec.gla.ac.uk
Website:
www.elec.gla.ac.uk/Events_page/CVHI/cvhi/
(*): Activiteiten waar het KOC en/of Infovisie vzw aan deelnemen.
KOBA VISION
De Oude
Hoeven 6
3971 Leopoldsburg
Telefoon: +32 11 34 45 13
Fax:
+32 11 34 85 25
E-mail: info@kobavision.be
Web:
www.kobavision.be/nl/mobility.html
LVI
AB
Verkstadsgatan 5
352 46 Växjö
Zweden
Tel:
+46 470 72 77 00
Fax: +46 470 72 77 25
E-mail: info@lvi.se
Web:
www.lvi.se
ONBEKEND
DOLPHIN COMPUTER ACCESS
Technology House
Blackpole Estate West
Worcester WR3 8TJ
Groot-Brittannië
Telefoon: +44 1905 754 577
Fax: +44 1905 754 559
E-mail: info@dolphinuk.co.uk
Website: www.dolphinuk.co.uk/education/products/producer.htm
DOLPHIN COMPUTER ACCESS
Technology House
Blackpole Estate West
Worcester WR3 8TJ
Groot-Brittannië
Telefoon: +44 1905 754 577
Fax: +44 1905 754 559
E-mail: info@dolphinuk.co.uk
Website: www.dolphincomputeraccess.com/products/pockethal.htm
APPLE COMPUTER
Verenigde Staten
Web: www.apple.com/accessibility/voiceover
België
en Nederland: Apple dealers, zie Gouden Gids
prijs: gratis,
inbegrepen bij aankoop van een nieuwe computer of het operating
systeem OS 10 Tiger
AI SQUARED
PO Box 669
Manchester Center,
Vermont 05255
Verenigde Staten
Telefoon: +1 802 362 3612
Fax: +1 802 362 1670
E-mail:
sales@aisquared.com
Website:
www.aisquared.com
ADVANCED
TECHNICS
Tweehuizenweg 81, bus 9
B - 1200
Brussel
Telefoon: +32 (0)2 763 09 08
Fax: +32 (0)2 770 58
13
E-mail: info@advtechnics.com
Web: www.advtechnics.com
BABBAGE
AUTOMATION
Flintdijk 16
NL - 4706 JT Roosendaal
Telefoon:
+31 (0)165 53 61 56
Fax: +31 (0)16 554 40 40
E-mail:
info@babbage.com
Web: www.babbage.com
BESS
/ STELLER SYSTEEMTECHNIEK
Griendtsveenweg 22a
NL - 7901 EA
Hoogeveen
Telefoon: +31 (0)52 823 59 42
E-mail: info@bess.nl
Web: www.bess.nl
BLINDENZORG LICHT
EN LIEFDE
Hulpmiddelendienst
Oudenburgweg 40
B - 8490
Varsenare
Telefoon: +32 (0)50 40 60 52
Fax: +32 (0)50 38 64 83
E-mail:
hulpmid@blindenzorglichtenliefde.be
Web:
www.blindenzorglichtenliefde.be
BRAILLELIGA
Engelandstraat
57
B - 1060 Brussel
Telefoon: +32 (0)2 533 32 11
Fax: +32
(0)2 537 64 26
Email: info@braille.be
Web: www.brailleliga.be
DATA
BRAILLE SERVICE
Antwerpsesteenweg 96
B - 2940
Hoevenen-Stabroek
Telefoon: +32 (0)3 828 80 15
Fax: +32 (0)3
828 80 16
E-mail: info@databraille.be
Web: www.databraille.be
DE
CEUNYNCK NV
Kontichsesteenweg 36
B - 2630
Aartselaar
Telefoon: +32 (0)3 870 37 51
Fax: +32 (0)3 887 19
20
E-mail: l.herremans@deceunynck.be
Web: www.deceunynck.be
ERGRA
ENGELEN
Kerkstraat 23
B - 2845 Niel
Telefoon: +32 (0)3
888 11 40
Fax: +32 (0)3 888 14 36
E-mail:
jos.engelen@ergra-engelen.be
Web: www.ergra-engelen.be
ERGRA
LOW VISION
Carnegielaan 4 - 14
NL - 2517 KH Den
Haag
Telefoon: +31 (0)70 311 40 70
Fax: +31 (0)70 311 40
71
E-mail: info@ergra-low-vision.nl
Web:
www.ergra-low-vision.nl
EROCOS
INTERNATIONAL
Dr. Van de Perrestraat 176-178
B –
2440 Geel
Telefoon: +32 (0)14 76 55 20
Fax: +32 (0)14 76 55
21
E-mail: info@erocos.be
Web: www.erocos.be
ESCHENBACH
OPTIK BV
Osloweg 134
NL - 9723 BX Groningen
Telefoon:
+31 (0)50 541 25 00
Fax: +31 (0)50 541 05 82
E-mail:
mail@eschenbach-optik.nl
Web: www.eschenbach-optik.nl
ESCHENBACH
VISUEEL CENTRUM
Plezantstraat 42
B - 9100
Sint-Niklaas
Telefoon: +32 (0)3 766 64 99
Fax: +32 (0)3 778 01
98
E-mail: paumen@visueelcentrum.be
EUREVA
Saturnusstraat
95
NL - 2516 AG Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 38 55 209
E-mail:
info@eureva.nl
EUROBRAILLE
BELGIUM
Daillylaan 90-92
B - 1030 Brussel
Telefoon:
+32 (0)2 241 65 68
Fax: +32 (0)2 215 88 21
E-mail:
boutique@eurobraille.fr
Web: www.eurobraille.fr
EVISION
OPTICS
Postbus 18568
NL - 2502 EN Den Haag
Telefoon:
+31 (0)70 311 40 90
Fax: +31 (0)70 311 40 91
E-mail:
info@evision.nl
Web: www.evision.nl
FOCI
Tijs
van Zeventerstraat 29
NL – 3062 XP Rotterdam
Telefoon:
+31 (0)10 452 32 12
Fax: +31 (0)10 452 32 12
E-mail:
info@foci.nl
Web: www.foci.nl
FREEDOM
ADL BV
Sprendlingenpark 21
NL - 5061 JT
Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)13 521 33 73
Fax: +31 (0)13 521 33
71
E-mail: info@freedomadl.nl
Web: www.freedomadl.nl
FREEDOM
SCIENTIFIC BENELUX BV
Weegschaalstraat 63
7324 BE
Apeldoorn
Postbus 4334
NL - 7320 AH Apeldoorn
Telefoon: +31
(0)55 323 09 07
Fax: +31 (0) 55 323 09 08
E-mail:
info@freedomscientific.nl
Web: www.freedomscientific.nl
INTEGRA
Naamsesteenweg
386
B - 3001 Heverlee
Telefoon: +32 (0)16 35 31 30
Fax: +32
(0)16 35 31 44
E-mail: info@integra-belgium.com
Web:
www.integra-belgium.com
KOBA
VISION
De Oude Hoeven 6
B - 3971 Leopoldsburg
Telefoon:
+32 (0)11 34 45 13
Fax: +32 (0)11 34 85 25
E-mail:
info@kobavision.be
Web: www.kobavision.be
KOMFA
Postbus
3041
NL – 3760 DA Soest
Telefoon: +31 (0)35 588 55
83
Fax: +31 (0)35 588 55 84
E-mail: info@komfa.nl
Web:
www.komfa.nl
LVI
BELGIUM
Bouwelsesteenweg 18a
B - 2560 Nijlen
Telefoon:
+32 (0)3 455 92 64
Fax: +32 (0)3 455 92 88
E-mail:
info@lvi.be
Web: www.lvi.be
LVBC
James
Wattstraat 13B
NL - 2809 PA Gouda
Telefoon: +31 (0)182 525
889
Fax: +31 (0)182 670 071
E-mail: info@lvbc.nl
Web:
www.lvbc.nl
N.
JONKER
Duifhuis 5
NL -
3862 JD Nijkerk
Telefoon: +31 (0)33
245 37 05
Fax: +31 (0)33 245 00 04
E-mail:
n.jonker@hccnet.nl
OPTELEC
BELGIE
Baron Ruzettelaan 29
B - 8310 Brugge
Telefoon:
+32 (0)50 35 75 55
Fax: +32 (0)50 35 75 64
E-mail:
info@optelec.be
Web: www.optelec.be
OPTELEC
NEDERLAND
Koddeweg 39-41
NL - 3184 DH Hoogvliet
Telefoon:
+31 (0)10 231 35 55
Fax: +31 (0)10 231 35 90
E-mail:
info@optelec.nl
Web: www.optelec.nl
OPTICAL
LOW VISION SERVICES
De Moucheronstraat 55
NL - 2593 PX
Den Haag
Telefoon: +31 (0)703 83 62 69
Fax: +31 (0)703 81 46
13
E-mail: info@slechtzienden.nl
Web: www.slechtzienden.nl
RDG
KOMPAGNE
Winthontlaan 200
NL - 3526 KV
Utrecht
Telefoon: +31 (0)30 287 05 64
Fax:
+31 (0)30 289 85 60
E-mail:
info@rdgkompagne.nl
Web: www.kompagne.nl
REINECKER
REHA TECHNIK NL
Oudenhof 2D
NL - 4191 NW
Geldermalsen
Telefoon: +31 (0)345 585 160
Fax: +31 (0)345 585
169
E-mail: reinecker.nl@worldonline.nl
SENSOTEC
Gistelsesteenweg
112
B - 8490 Varsenare
Telefoon: +32 (0)50 39 49 49
Fax:
+32 (0)50 39 49 46
E-mail: info@sensotec.be
Web:
www.sensotec.be
SLECHTZIEND.NL
Sint-Annastraat
93
NL - 6524 EJ Nijmegen
Telefoon: +31 (0)24 3600 457
Fax:
+31 (0)24 3600 708
E-mail: info@slechtziend.nl
Web:
www.slechtziend.nl
STICHTING
SPITS
Blijdestijn 15
NL - 6714 DX Ede
Telefoon: +31
(0)318 63 16 82
E-mail: info@stichtingspits.nl
Web:
www.stichtingspits.nl
VAN
DEN BOS OPTICAL
LOW VISION
De Moucheronstraat 55
NL -
2593 PX Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 383 62 69
Fax: +31
(0)70 381 46 13
E-mail: info@slechtzienden.nl
Web:
www.slechtzienden.nl
www.loepen.nl
VAN
HOPPLYNUS VISION CARE
Koningsstraat 101
B - 1000
Brussel
Telefoon: +32 (0)2 214 09 50
Fax: +32 (0)2 214 09 57
VAN
LENT SYSTEMS
Lithoyensedijk 25A
NL - 5396 NC
Lithoyen
Telefoon: +31 (0)412 64 06 90
Fax: +31 (0)412 62 60
25
WORLDWIDE
VISION
Oude Hondsbergselaan 9
NL -
5062 SM Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)13 528 56
66
Fax: +31 (0)13 528 56 88
E-mail:
info@worldwidevision.nl
Web: www.worldwidevision.nl
Driemaandelijks tijdschrift over technische hulpmiddelen voor blinde en slechtziende mensen. Verkrijgbaar in zwartdruk, in gesproken vorm op audio-cd en in elektronische vorm als HTML-bestand. De elektronische leesvorm is gratis en wordt verzonden via e-mail. Het elektronische archief (sinds 1986) kan op de website www.infovisie.be geraadpleegd worden.
Redactie 2005
KOC
Tel.: +32 (0)2 225 86 91
E-mail:
gerrit.vandenbreede@vlafo.be
Web: www.koc.be
INFOVISIE vzw
Tel.: +32 (0)16 32 11 23
E-mail:
jan.engelen@esat.kuleuven.be
Web: www.infovisie.be
Redactieteam
Jan Engelen
Christiaan Pinkster
Gerrit Van den Breede
Marie-Paule Van Damme
Jeroen Baldewijns
(freelance)
Hervé Eeckman
(freelance)
Vormgeving
zwartdruk: drukkerij
Peeters, Leuven
audio-versie: FNB,
Nederland
HTML-versie: KOC
Abonnementen
België: 25 euro
Andere landen: 30 euro
Wie zich wenst te abonneren dient zich tot het KOC te richten
zwartdruk
en audio-cd:
KOC
Sterrenkundelaan
30
1210
Brussel
Telefoon:
+32 (0)2-225 86 61
E-mail: koc@vlafo.be
HTML-versie: per e-mail aanvragen bij koc@vlafo.be
Zonder
schriftelijk tegenbericht wordt uw abonnement automatisch verlengd
bij het begin van een nieuwe jaargang.
_______________________________________________________________________
Verantwoordelijke uitgever
Jan Engelen
Vloerstraat 67
B - 3020 Herent
De redactie is niet verantwoordelijk voor ingezonden artikelen. Enkel teksten die ondertekend zijn, worden opgenomen. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
Het redactieteam kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens die door leveranciers of producenten werden meegedeeld.
©
Artikels uit deze publicatie kunnen overgenomen worden na
schriftelijke toestemming van de uitgever.